Dinsdag 14 juli 2015 kwam de ruimtesonde New Horizons na een reis van bijna 10 jaar aan bij Pluto. Deze zogeheten ‘fly by’ moet ons meer leren over de aard van deze grote ruimterots die toen New Horizons in 2006 vertrok nog officieel een planeet was. Op deze pagina kun je al het laatste nieuws over deze historische dag teruglezen.
donderdag 14:49 Nu de beelden binnen zijn, sluiten we dit live-blog. De eerste resultaten zijn even verrassend als veelbelovend! Lees alles daarover in het bericht ‘Nieuwe beelden Pluto: enorme bergen en geen kraters‘.
21:28 Voor het eerst zien we Pluto in high-res. Nasa lichtte een eerste tipje van de sluier met deze foto van een gebied nabij Pluto’s zuidpool. Het meest bijzondere aan deze foto? Geen krater te zien! Dus moet Pluto recent geologisch actief zijn geweest.
14:55 De data is nog niet verwerkt, maar tijdens het wachten kunnen we wel alvast kijken naar deze mooie video met daarin de beelden van gisteren:
11:19 De gegevens – inclusief alle mooie high-res foto’s van Pluto – worden op dit moment verstuurd en gedownload. Op deze schotel in Australië komen ze bijvoorbeeld binnen:
Sending back “first-look” data to the team “down under” @CanberraDSN. #PlutoFlyby http://t.co/gAtoXsZnHs pic.twitter.com/IxkjjOfGrJ
— NASA New Horizons (@NASANewHorizons) July 15, 2015
9:32 Ook de Amerikaanse president Barack Obama bleek enthousiast over het resultaat van New Horizons, getuige onderstaande tweet:
Pluto just had its first visitor! Thanks @NASA – it’s a great day for discovery and American leadership. pic.twitter.com/FfztBSMbK0 — President Obama (@POTUS) July 15, 2015
08:25 Zo zag de controlekamer er vannacht om 2:55 uit toen bekend werd dat New Horizons naar huis had gebeld (phoned home, zoals men in de VS met een verwijzing naar de film E.T. zei):
08:20 We wachten nog op de eerste ultra-highres foto’s van Pluto die New Horizons gisteren maakte.
07:20 Welkom op dag 2 van dit liveblog! New Horizons heeft gisteren de missie goed doorstaan. Vannacht om 2:55 kwam het signaal van de sonde binnen dat dat bewees.
17:37 We sluiten de live-blog voor vandaag af met een videoboodschap van niemand minder dan Stephen Hawking. Morgenochtend zijn we terug met het verlossende antwoord op de vraag: is de passage van New Horizons geslaagd? Ook zullen we u dan weer op de hoogte houden van nieuwe beelden en gegevens. Tot morgen!
17:18 Geologen Bill McKinnon en Bonnie Buratti tonen de veelbesproken foto op de manier waarop kersverse ouders hun baby laten zien.
16:51 Interessant detail: het is nog onduidelijk of Pluto bolvormig is. Nadere bestudering van de foto’s moet dat uitwijzen. De dwergplaneet heeft in ieder geval niet dezelfde vorm als Rosetta’s komeet 67P, die werd vergeleken met een badeend. De rode kleur is nog niet volledig verklaard. Hier een kort filmpje daarover.
16:25 Nasa een mannenbolwerk? Een kwart van het Fly-by-team bestaat uit vrouwen.
“Women make up 25% of the #PlutoFlyby team” http://t.co/PBjCjEchY3
— Annemarie Dooling (@TravelingAnna) 14 juli 2015
16:11 Nasa’s Fran Bagenal laat met een model van New Horizons zien welke instrumenten er aan boord zijn. De echte sonde lijkt qua grootte en vorm nog het meest op een piano. 
15:56 De gelijkenis is treffend. Toeval? Zie ons bericht over de pentaquarks.
Not bad. A new form of matter and a new world on the same day http://t.co/02RWfTq8nx http://t.co/317Wpk8O0v pic.twitter.com/KDrlGbTyj6 — New Scientist (@newscientist) 14 juli 2015
15:45 Zullen we ooit op Pluto landen? Als het aan missieleider Alan Stern ligt wel. Hij verklapte tijdens de persconferentie dat hij in het geheim aan een lander heeft gewerkt.
15:38 De technologie heeft niet stilgestaan in de afgelopen 16 jaar. Deze discobal toont hoe Pluto in 1999 werd weergegeven op basis van achttien opnamen van passages van Charon. 
15:28 Nog meer nomenclatuur: de planeet is dus niet vernoemd naar de Disneyfiguur, maar naar de god van de onderwereld in de klassieke mythologie. Een destijds elfjarig meisje kwam met die naam, omdat Pluto zich op een kille en afgelegen plek in het zonnestelsel bevindt. In het oude Griekenland was Pluto eerst de god van de rijkdom. Omdat rijkdommen zoals goud en zilver voornamelijk onder de grond te vinden waren, veranderde Pluto langzamerhand in de god van de onderwereld, zodat hij samensmolt met eerdere onderwereldheerser Hades. Pluto had overigens in de mythen ook weer een hond, Kerberos. Naar dat driekoppige beest is dan weer een van Pluto’s manen vernoemd. Volgt u het nog?
15:23 Nu begint het lange wachten op het verlossende signaal. Wat achtergrondinformatie: Disneyhond Pluto is waarschijnlijk vernoemd naar de planeet, aangezien de trouwe viervoeter van Mickey Mouse vlak na de planeetontdekking in 1930 voor het eerst in de tekenfilms opdook. Eerst heette het beest Rover, maar dat vonden de makers te gewoontjes. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Goofy gedraagt Pluto zich in de Disneywereld als een echte hond.
Begrijp sinds die eerste highres foto van Pluto ook eindelijk vanwaar de naam Pluto. #PlutoFlyby pic.twitter.com/vu3UmFtLEH — Whyπ (@wijpie) 14 juli 2015
15:11 De persconferentie is voor Stern afgelopen. Aan het eind ging hij nog even in op mogelijke doemscenario’s. New Horizons stuurt de belangrijke gegevens als eerste, zodat die de aarde in ieder geval bereiken als de sonde kapot gaat. Maar Stern is vol vertrouwen dat dat niet zal gebeuren. 15:02 New Horizons treedt nu ongeveer uit Pluto’s schaduw. Volg het hele traject hier.
About to come out of #Pluto’s shadow. #PlutoFlyby pic.twitter.com/WkPQNsQRgs — Mark Showalter (@MarkRShowalter) 14 juli 2015
14:54 ABC News zette alle foto’s die New Horizons op zijn missie maakte achter elkaar in deze fascinerende timelapse:
14:40 Pluto’s oppervlak lijkt op het eerste gezicht minder gehavend dan dat van Charon, vertelt Stern. Er is dus een proces gaande dat het oppervlak van de dwergplaneet voortdurend herstelt. Wat voor proces dat is, daar zijn de wetenschappers nog niet achter.
14:35 New Horizons dankt zijn vermogen aan een ingebouwde kernreactor, en die bevat… plutonium! Het radioactieve element, dat in navolging van uranium en neptunium naar een hemellichaam is vernoemd, genereert warmte, en die houdt de sonde draaiende. Pas over zo’n twintig jaar zal de motor zijn uitgeput.
14:30 Stern vertelt over de afbeelding. Op het oppervlak zijn de restanten van inslagen te zien, en misschien zelfs tekenen van tektonische activiteit. Morgen volgen beelden met een tien keer zo hoge resolutie, voorlopig moeten we het dus met deze blijven doen (en dat is zeker geen straf) 
14:25 In afwachting van nieuw beeld even een tussendoortje: ook internetmoloch Google laat de Pluto-missie niet onopgemerkt voorbijgaan. 
14:22 Missieleider Alan Stern is aan het woord tijdens de persconferentie. Volgens hem is morgen het begin van een zestien maanden durende datawaterval. Hij noemt de ‘hartafbeelding’ duizend keer beter dan wat de Hubble-ruimtetelescoop zou kunnen verrichten.
14:14 Volgens Nasa-wetenschapper Michael Vincent heeft New Horizons nu net een thermische scan van het oppervlak verricht, en keert hij om voor een analyse van de atmosfeer. Verder kunnen we de komende minuten een nieuwe afbeelding van eerder vandaag verwachten. Blijf op F5 drukken!
14:10 De belangrijkste vraag bij Charon is of de maan net als Pluto een atmosfeer heeft. Naast Charon heeft Pluto nog vier manen: Nix, Hydra, Kerberos en Styx. De eerste twee zal New Horizons ook onderzoeken, de laatste twee waren ten tijde van de lancering in 2006 nog niet eens ontdekt!
14:03 En laten we vooral Charon niet vergeten! Momenteel passeert New Horizons de grootste maan van Pluto, die vernoemd is naar de schipper die in de Griekse mythologie de doden over de rivier de Styx naar de onderwereld bracht. En dat voor het luttele bedrag van één obool – zouden de Grieken deze munteenheid binnenkort herinvoeren?
14:00 Het nieuws is nog lang niet voorbij. Nu volgt een briefing over de afbeelding die New Horizons eerder vandaag stuurde, met het mysterieuze hart.
13:58 De bezoekers in het controlecentrum zijn niet van nationalisme gespeend. ‘USA, USA’, scanderen ze. De Verenigde Staten zijn nu het eerste land dat het volledige klassieke rijtje van negen planeten met een sonde heeft bezocht. Voor zover we weten was er niemand die bij de Rosetta-missie ‘Europe, Europe’ scandeerde. 
13:49 Het is zover. Nooit eerder waren we dichter bij Pluto, en het zal heel lang duren voor het weer zover is. Dit is de vooruitgang in de afgelopen 85 jaar. Niet slecht. Vanaf nu zal iedereen de nieuwe foto’s van Pluto in z’n hoofd halen wanneer we aan de dwergplaneet denken:
History has been made. 85 Years ago Vs Today #PlutoFlyby pic.twitter.com/i5x5fOIQD6 — Parker (@JP_Astronomy) July 14, 2015
13:46 We hoeven tot vannacht helaas geen nieuws te verwachten over het lot van New Horizons, want de sonde gebruikt de komende uren al zijn vermogen om gegevens te verzamelen. Pas om 3.00 uur in de nacht ontvangen we, deo volente, het signaal dat de passage goed is verlopen. 13:41 Voor de mensen in de controlekamer valt er niets meer te doen aan de baan van New Horizons. De sonde volgt nu een reeks vooraf gegeven commando’s. 13:39 Volgens de simulaties zou New Horizons nu over het veelbesproken hart moeten vliegen, aldus Nasa-woordvoerder Mike Buckley. 13:36 De Nasa-stream lijkt niet te werken, maar via onze Britse collega’s ter plaatse houden we u op de hoogte van de zojuist begonnen persconferentie. Astronaut Scott kelly stuurt zijn gelukwensen via een opgenomen boodschap vanuit het ISS. 13:33 Nasa tv is nu écht live. Een kwartier nog maar! 13:31 Net als kopstukken in de Europese politiek, slapen ook wetenschappers nooit. Dat geldt zeker voor de onderzoekers die gisteren tot diep in de nacht opbleven om het Pluto-plaatje van zojuist op Instagram te zetten. Overigens: toen New Horizons in 2006 vertrok, bestond instagram nog niet eens. Zo lang is de sonde dus al bezig.
A small team- me, @CarlyHowett @AscendingNode @TodLauer & John Spencer- were up until 3AM to get this ready for you: https://t.co/ChaSfKwDEB — Alex Parker (@Alex_Parker) 14 juli 2015
13:29 Nog twintig minuten tot de fly by. Op Twitter bediscussiëren astronomen ondertussen het ‘hart’. Meg Schwamb van Yale University denkt aan vers stikstof- en methaanijs.
@chrislintott light ‘heart’ is fresher nitrogen & methane ice cap/frost is my guess -might convince myself there is maybe cantaloupe terrain — Meg Schwamb (@megschwamb) 14 juli 2015
13:18 Dit is de laatste en meest gedetailleerde foto die New Horizons voor zijn passage heeft gemaakt. Om 14.00 uur zal Nasa het beeld toelichten en in hoge resolutie vrijgeven. Wij herkennen alvast het hart van de dwergplaneet!
13:13 Het begint al aardig vol te lopen in de Johns Hopkins University, van waaruit de missie wordt georganiseerd. Over 37 minuten scheert New Horizons langs Pluto!
12:43 Ook op aarde vinden vandaag grote ontdekkingen plaats. Cern-wetenschappers vonden voor het eerst pentaquarks. Wat een dag!
12:35 We wachten vol spanning op de beelden die New Horizons van Pluto zal maken. Hieronder alvast een voorproefje van gisteren.
12:25 Wat past er op dit moment tussen New Horizons en Pluto? Dit dus:
Things you could fit between New Horizons and Pluto right now: ❌ Jupiter ❌ Saturn 1.48 Neptunes 1.43 Uranuses 5.6 Earths #PlutoFlyby
— Jillian Scudder (@Jillian_Scudder) July 14, 2015
12:22 Ondertussen zendt NASA-tv alvast per ongeluk live uit. Nu stiekem al te zien: de opnames van de verklaring van NASA-baas Charles Bolden die gepland stond voor 15:00.
12:16 De radio-ontvangers maken zich alvast klaar om de eerste gegevens van New Horizons te ontvangen:
#DSS43 moving into position for the @NASANewHorizons encounter. #PlutoFlyby pic.twitter.com/JG9Ne74lpy
— CanberraDSN (@CanberraDSN) July 14, 2015
12:13 New Horizons heeft naast zijn instrumenten ook wat bagage met emotionele waarde. Enkele van zijn souvenirs: een kleine capsule met wat as van de in 1997 overleden Pluto-ontdekker Clyde Tombaugh, een cd-rom met namen van 434.000 aardbewoners die deelnamen aan de campagne ‘Send Your Name to Pluto’, twee versies van een Amerikaanse vlag en een oude Amerikaanse postzegel van 29 dollarcent waarop Pluto staat afgebeeld met de tekst ‘not yet explored’.
12:04 Henk Westbroeks toezegging aan New Scientist om een nummer te schrijven bij sporen van leven, is realistischer dan je misschien zou denken. Gisteren bevestigde Nasa uit gegevens van New Horizons dat Pluto’s poolkap uit ijs bestaat. En veel ijswerelden in de buitendelen van het zonnestelsel blijken een ondergrondse watervoorraad te hebben, lezen we in het artikel van Govert Schilling. Zou er echt leven zijn op Pluto?
11:27 Nog ongeveer 2,5 uur (iets minder) en dan is het zover. Op dit moment is New Horizons op ongeveer 124.000 kilometer afstand van Pluto, maar hij komt vandaag nog veel dichterbij!
11:05 En wanneer krijgen we die eerste foto’s dan wel? Dat is nog even wachten. New Horizons richt eerst zijn volledige aandacht op de planeet en neemt daarom even geen contact op met de aarde. De eerste spectaculaire beelden sijpelen vermoedelijk vannacht binnen en ziet u morgenochtend bij ons op de site. Alle beelden van New Horizons komen overigens niet in één keer door. De sonde verzamelt zoveel gegevens dat alles downloaden naar de aarde ongeveer 16 maanden in beslag zal nemen. Daarom selecteert het onderzoeksteam eerst de belangrijkste en meest spectaculaire resultaten en beelden.
11:00 Wat gaat er nu eigenlijk precies gebeuren vandaag? Omdat de New Horizons-sonde grofweg 4,5 lichtuur van de aarde is verwijderd krijgen we niet live beelden of gegevens van Pluto op het moment dat de sonde Pluto bereikt – iets dat overigens rond 13:49 zal plaatsvinden. Een spannend moment komt ongeveer een uur later, om 14:55 wanneer we bevestiging krijgen of de sonde het gevaarlijkste deel van zijn reis heeft overleefd.
10.35 ‘Is er leven op Pluto?’ Velen kennen die zin uit de 1982-klassieker België van Het Goede Doel. Zanger Henk Westbroek laat in een reactie weten de New Horizons-missie op de voet te volgen. ‘Ik hoop dat De Schepper of desnoods een van de mindere goden een onderkomen heeft op Pluto. Hoop doet ook leven moet je maar denken.’
Als New Horizons daadwerkelijk sporen van leven vindt, dan is een nieuwe hit in de maak. Westbroek: ‘Mocht er op Pluto leven gevonden worden, dan ga ik daar een liedje over schrijven, zeg ik bij dezen toe. Zelfs als het slechts een eencellig diertje is dat tot op heden zelfs nog geen naam mag hebben.’
10.23 De reden dat de grootte tot dusver onnauwkeurig bepaald was, is dat Pluto een atmosfeer heeft. Die zorgt ervoor dat licht van achtergelegen sterren afbuigt, net als bij zonsopkomst en zonsondergang op aarde te zien is. Dat maakte het lastig om Pluto’s afmetingen op grote afstand te bepalen.
10:19 Nog voor de passage is het eerste verrassende resultaat al binnen: Pluto is groter dan gedacht. De straal bedraagt 1185 kilometer (met een foutmarge van 10 kilometer), waar tot dusver 1150 kilometer werd geschat.
10:00 Wil je vandaag goed beslagen ten ijs komen? Lees dan alvast de uitgebreide voorbeschouwing die wetenschapsjournalist Govert Schilling voor New Scientist schreef.
09:55 En hier gaat het vandaag allemaal over. De New Horizons sonde (foto van NASA):
09:54 Op de eerste foto’s van Pluto die New Horizons van een afstaandje maakte, doken bijzondere dingen op, zoals mysterieuze ‘plakjes salami’.
09:52 Vorige week meldden we nog dat New Horizons een probleempje had. Gelukkig bracht dat deze missie verder niet in gevaar.
09:50 Dit liveblog is bij deze officieel geopend. Wij hebben er zin in! Achter de knoppen zitten New Scientist-redacteuren Yannick Fritschy en George van Hal
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: