‘Stonehenge II is found!’ ‘Move over, Stonehenge. Scientists just found a “superhenge”.’ De Engelse pers kwam superlatieven tekort om de nieuwste archeologische ontdekking te beschrijven. Groter, ouder en mysterieuzer dan Stonehenge.
De pers heeft er nog al eens een handje van om te overdrijven. Als het niet groter, ouder en mysterieuzer is, kan het natuurlijk niet interessant zijn, lijkt de gedachte. De Academie voor de Nutteloze Kennis geniet juist van kennis, gewoon omdat het kennis is. Het is mooi om te weten, zonder daar steeds maar een waarde aan te hangen. Dus pakten wij het originele persbericht erbij en toen deden wij zelf een opvallende ontdekking!
De archeologen die maandag 7 september hun ontdekking toelichtten, hebben zelf nooit gezegd dat zij een tweede Stonehenge of een ‘superhenge’ hebben gevonden. Ja, de beide woorden komen voor in het persbericht, want de ontdekking werd namelijk gedaan aan de zuidkant van de superhenge Durrington Walls, op nog geen 3 kilometer van Stonehenge.
Magnetische sensoren
Wat de archeologen wel zeggen te hebben gevonden met hun geavanceerde radarapparatuur en magnetische sensoren, is een rij van negentig grote stenen (zie de artist impression). De stenen, qua formaat vergelijkbaar met die van Stonehenge, vormden samen de zuidkant van een C-vormige omsluiting. Dertig stuks liggen nog altijd begraven onder de grond. Van zestig anderen zijn alleen resten gevonden of het gat waar ze in hebben gestaan. De stenen zijn op een gegeven moment omgegooid en begraven onder een wal, waarmee de henge Durrington Walls werd gevormd.
Superhenge
Voor de ontdekking van de stenen werd Durrington Walls al een ‘superhenge’ genoemd, omdat elke henge met een cirkeldoorsnede van meer dan driehonderd meter een ‘superhenge’ is. De doorsnede van Durrington Walls is zelfs ruim vijfhonderd meter. Een henge is niet meer dan een cirkelvormige vlakte die omringd is door eerst een greppel en dan daarbuiten een aarden wal. En soms is het een ceremoniële plek met een steencirkel (zoals Stonehenge, of Avebury) of een houten cirkelvormige constructie (Woodhenge, op nog geen honderd meter van Durrington Walls). En van de henge Durrington Walls werd altijd aangenomen dat hier de bouwers van Stonehenge woonden.
Nieuwe conclusie
Op basis van hun ontdekking trekken de wetenschappers nu een heel andere conclusie. Niet alleen hebben mensen in die tijd de moeite genomen om negentig enorme stenen op te richten, maar de stenen vormen ook nog eens een lijn (let wel, geen cirkel dus) die gericht is op de zomerzonnewende. Durrington Walls werd destijds dus ook gebruikt voor rituelen. In die zin wordt deze superhenge nu vergelijkbaar met Stonehenge: een ceremoniële plek gekenmerkt door grote stenen.
En dus zijn de wetenschappers met recht enthousiast.
‘De nieuwe ontdekkingen bij Durrington Walls zorgen voor een fundamentele verandering in ons denken over Stonehenge en haar omgeving. Alles wat ooit geschreven is over de omgeving van Stonehenge en de vele millenia-oude monumenten die in dit gebied liggen, zal herschreven moeten worden,’ zegt de prehistoricus Paul Garwood, een van de onderzoekers.
De leider van het onderzoek, professor Vincent Gaffney, voegt daar aan toe: ‘Niet alleen wijst deze vondst op een totaal onverwachte fase in monumentale architectuur in het gebied van een van de belangrijkste ceremoniële plaatsen in prehistorisch Europa, maar deze nieuwe rij stenen is waarschijnlijk net zo oud als het beroemde Stonehenge en misschien nog wel ouder.’
Een indrukwekkende ontdekking dus, waarvan we helaas zelf voorlopig niets zullen zien. De stenen liggen zoals gezegd begraven onder een dikke laag aarde. En opgravingen zijn voorlopig nog niet gepland. Durrington Walls blijft dus op het oog een flinke krater in een heuvel. Wie een mooie steencirkel wil zien, zal toch die paar kilometer door moeten lopen naar Stonehenge.
Dit is een bericht van de Academie voor de Nutteloze Kennis. U kunt meer over de Academie en haar missie lezen op haar website, op Facebook of opTwitter.
Lees verder: