Kun je je voorstellen om te leven in een wereld waarin de staten, zoals wij die kennen, niet meer bestaan? Jurist Cedric Ryngaert doet onderzoek naar de vervaging van de fysieke grenzen van een staat.
Met een simpele druk op een knop verstuur je een foto naar de andere kant van de wereld. Hoppa, zo in de cloud. Is deze foto dan nog van jou? En welk land heeft eigenlijk rechtsmacht over die cloud?
Dit zijn allemaal vragen waar Cedric Ryngaert, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, zich mee bezighoudt. Door te kijken naar situaties in het verleden en het heden probeert hij inzicht te krijgen in de vervaging van de fysieke grenzen. Deze vervaging wordt vooral gedreven door de ontwikkeling van technologie en de verspreiding van mensen over de wereld: globalisering. Met zijn onderzoek behaalde hij de Top 5 New Scientist Wetenschapstalent 2015.
Kinderporno in de cloud
Ryngaert richt zich op de vraag: hoe kunnen staten hun wetgeving toepassen op gebeurtenissen of personen buiten hun grondgebied? Deze vraag heeft zowel een technische als en morele kant. Zo is het technisch soms moeilijk te achterhalen waar een bepaald misdrijf zich voordoet. ‘Neem nu het uploaden van kinderporno in de cloud. Hoe vind je de persoon die het op het internet zette? En welk land heeft de rechtsmacht om hem achter tralies te stoppen?’
Verder zijn er de morele vraagstukken over bijvoorbeeld het milieu, internationale misdrijven of migranten. In deze gevallen voelen wij – als persoon of als land – ons verantwoordelijk voor het verbeteren van de wereld. In Canada jagen ze bijvoorbeeld op babyzeehondjes en hun bont exporteren ze naar het buitenland. Hoewel het niet een direct gevolg heeft voor Europa, vinden wij dat dit niet kan, en namen een wet aan tegen de import van dergelijke producten.
Een ander voorbeeld is de vluchtelingendiscussie. Landen voelen zich verplicht om Syrische vluchtelingen op te vangen, maar zijn we ook verplicht om het probleem op Syrisch grondgebied aan te pakken? Mogen wij buiten ons eigen territorium geweld plegen om de rechten van burgers daar te beschermen? Wanneer zijn dit soort acties gerechtvaardigd?
Vage grenzen
Ryngaert ziet de fysieke grenzen niet zo snel echt verdwijnen. ‘De staat – hoe wij die kennen – stamt uit de late Middeleeuwen en het lijkt een duurzame vorm van politieke organisatie.’ Wel denkt hij dat de staten zich niet meer gaan beperken tot wat op hun eigen grondgebied gebeurt. ‘De staat gaat een andere rol spelen.’
Veel mensen lijken zich nu al minder te identificeren met het land waarin ze geboren zijn. Ze lijken zich soms meer te identificeren met de gemeenschappen in de ‘virtuele wereld’, de internationale bedrijfsstructuur of hun etniciteit. Dit leidt tot een steeds vager begrip van grenzen. Want welke staat is er nou daadwerkelijk verantwoordelijk als jij een misdrijf pleegt in de virtuele wereld?
De finale van New Scientist Wetenschapstalent vindt donderdag 24 september plaats in Pakhuis de Zwijger, Amsterdam. Kijk dan hier voor meer informatie.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: