De eerste editie van New Scientist Wetenschapstalent is een feit. De winnares, Maaike Kroon, liet met haar onderzoek naar duurzame scheidingsmethodes 53 jonge wetenschapstalenten achter zich.
Gisteravond vond de allereerste editie van New Scientist Wetenschapstalent plaats in Pakhuis de Zwijger, Amsterdam. Wat een aantal maanden geleden begon als een enthousiast initiatief aan de redactietafel van New Scientist, groeide uit tot een groot succes. Alle achttien universiteiten in België en Nederland nomineerden drie jonge wetenschappers van hun universiteit voor de prijs, wat leidde tot een lijst van 54 wetenschapstalenten met een groot scala aan wetenschappelijke onderzoeken.
Na selectie van een vakjury en een stemronde van het publiek bleven er vijf finalisten over: Teun Bousema van het Radboud UMC Nijmegen, Ann Bessemans van de Universiteit Hasselt, Maaike Kroon van de TU Eindhoven, Cedric Ryngaert van de Universiteit Utrecht en Sara Bals vanuit de Universiteit Antwerpen. Iedere finalist kreeg op de avond zelf de kans om de essentie en het belang van zijn of haar onderzoek te presenteren in een korte pitch. Hierna kregen ze nog een vraag vanuit de Nationale Wetenschapsagenda.
Goocheltruc
Foto: Bob Bronshoff
De avond werd afgetrapt met een lezing van Leo Kouwenhoven, hoogleraar natuurkunde aan de TU Delft en expert op het gebied van quatumfysica en quantumcomputers. Met een simpele goocheltruc probeerde Kouwenhoven quantumverstrengeling toegankelijk uit te leggen. Hij ‘verstrengelde’ twee dobbelstenen en gaf er vervolgens één in een bekertje aan iemand uit het publiek. Schudden mocht, maar kijken uiteraard niet: dat zou de quantumpositie laten vervallen. Kouwenhoven telde hij tot drie en beiden keken naar hun dobbelsteen. ‘Helaas, quantumverstrengeling van dit soort ‘grote’ voorwerpen is niet mogelijk, maar als ze echt verstrengeld waren, dan was de ene uitkomst afhankelijk geweest van de andere’, ze Kouwenhoven.
Na Kouwenhoven was het tijd voor de pitches van de Belgische dames. Aan de hand van een vergoot nanodeeltje legde Sara Bals uit hoe de atomaire structuur van een nanomateriaal invloed heeft op de eigenschappen van het materiaal. Met deze informatie werkt zij aan de ontwikkeling van onder andere transparante zonnecellen voor op je tablet. Ann Bessemans doet typografisch onderzoek naar de effecten van lettertypes op zwakke lezers. Zij gaf het publiek nieuwe inzichten in het zogeheten ritmische aspect van lettertypes en hoe een ontwerp kan leiden tot minder leesproblemen.
Steve Jobs-momentje
Vervolgens betrad Maurice Aalders, hoogleraar forensische biofysica van de Universiteit van Amsterdam, het podium. Enthousiast weidde hij uit over de wetenschap achter bloedspetters en blauwe plekken. Als eerste ter wereld ontwikkelde Aalders een camera waarmee forensische teams de ouderdom van bloedspetters kunnen bepalen. ‘Dit is mijn Steve Jobs-momentje’, aldus Aalders.
Na de pauze stonden nog drie pitches op het programma. Teun Bousema heeft de ambitie om malaria volledig uit de wereld te bannen. Hiervoor doet hij onderzoek naar betere antimalariamiddelen die niet alleen de besmetting van mug naar mens tegengaan, maar ook de besmetting van mens naar mug. Hiervoor zette hij zijn eigen laboratorium en trainingsinstituut op in Tanzania. Jurist Cedric Ryngaert gebruikte een ouderwetse globe om de vervaging van grenzen aan te duiden. De wereld verandert veel door de ontwikkeling van technologie en toenemende migratie. Grenzen, zoals we ze nu kennen, zijn in die vraagstukken niet altijd meer goed definieerbaar. Hij zette het publiek aan het denken met vragen zoals: Waar zitten de grenzen in de virtuele wereld? Wie heeft er rechtsmacht over wat er gebeurt in de cloud?
Lingo-ballen
Maaike Kroon, scheidingsexpert en New Scientist Wetenschapstalent 2015, opende ook wat ogen tijdens haar pitch over scheidingsmethodes in de c
hemische industrie. ‘Jullie beseffen dit misschien niet, maar tot 80% van alle kosten in een fabriek gaan naar scheidingsprocessen. Het kost namelijk veel energie’, zei Kroon. Aan de hand van een voorbeeld met Lingo-ballen legde ze uit hoe het ook anders kan. ‘Er is altijd één groene bal in een bak vol blauwe. Je kunt je voorstellen dat het minder energie kost om die ene groene uit de bak te halen dan alle blauwe.’ En dit principe past Kroon toe in haar scheidingsmethodes. ‘Door te focussen op de minderheidscomponent, kan scheiden tot wel 95% minder energie kosten.’
De New Scientist Wetenschapstalent 2015 werd uitgereikt door juryvoorzitter Alexander Rinnooy Kan, hoogleraar economie en bedrijfskunde aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Maaike Kroon combineert een indrukwekkend wetenschappelijk talent met een passie voor duurzaamheid,’ aldus Rinnooy Kan. ‘Een onderzoeker om te koesteren!’
Met een geslaagde avond achter de rug, kunnen we gerust zeggen dat een nieuwe traditie is geboren. Dus wetenschappers, maak je klaar voor 2016!
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: