Een uitgeklede versie van de kersthit All I Want for Christmas Is You laat luisteraars in vertwijfeling achter. Horen ze nu wel of niet Mariah Carey op de achtergrond?
Voor je verder leest, luister eerst eens naar de video hieronder.
Dat was Mariah Carey met haar kerstklassieker All I Want For Christmas is You, maar dan in een versie die je waarschijnlijk niet eerder hebt gehoord. Eerder deze week zette iemand het nummer om naar midi, een soort digitaal notenschrift, en postte de uitgeklede versie op de bloggerssite Tumblr.
Gekmakend
Een andere blogger deelde het liedje en schreef erbij: ‘Dit is gekmakend. Ik zou zweren dat ik de zangstem hoor, maar ik begrijp niet hoe dat kan als het nummer echt is omgezet naar midi.’
Het lijkt alsof Mariah Carey op de achtergrond meezingt met de hakkelige versie van haar hit. Maar dat is toch echt niet zo. Midi is namelijk erg simpel en kan de complexiteit van een menselijke stem niet weergeven. Toch zijn veel luisteraars overtuigd dat ze de zang woord voor woord horen. Wat is hier aan de hand?
Mysterie
Foto: Loco Steve
Diana Deutsch is cognitief psycholoog aan de universiteit van San Diego en denkt dat ze het mysterie kan verklaren. Ze is gespecialiseerd in auditieve illusies. Dat zijn geluidstrucs waardoor mensen dingen horen die er niet zijn.
Toen Deutsch zelf naar de midi-versie luisterde, hoorde zij Carey helemaal niet meezingen. Maar daar is een reden voor die bovendien ook al een hint geeft over de werking van het fenomeen. De onderzoeker had het originele nummer namelijk nog nooit gehoord.
Verwachting
Het is een voorbeeld van wat in de psychologie top-down processing heet. Hierbij gebruiken de hersenen informatie die ze al hadden. Mensen die het nummer wel kennen, vullen de niet-bestaande woorden gewoon in. De verwachtingen zorgen dus voor de waarneming.
‘Het lijkt alsof het brein een hekel heeft aan onduidelijkheid en alles logisch wil maken. Daarom creëren we dingen die er niet zijn’, zegt Deutsch.
Bee Gees
Een vergelijkbaar voorbeeld dat al langer bestond vind je in deze midi-versie van het disconummer Stayin’ Alive. Mensen die het niet kennen, horen hier geen zang bij. Maar als ze eenmaal naar het origineel luisteren, en dan terug gaan naar de midi-versie zingen de Bee Gees met hun hoge kopstemmen vanzelf mee.
Top-down processing werkt in ons voordeel, zegt Petr Janata, een cognitief neurowetenschapper aan de universiteit van Davis. Het maakt mensen en dieren gevoeliger voor potentiële dreiging of voordelen. ‘Het is erg waardevol als je situaties kunt voorspellen aan de hand van voorkennis’, zegt hij.
Verborgen teksten
Hij vergelijkt de illusie met mensen die zeggen dat ze een verborgen boodschap horen in nummers die achteruit worden afgespeeld. In een van zijn colleges laat hij het nummer Stairway to Heaven van Led Zeppelin achterstevoren aan zijn studenten horen en vraagt hen of ze woorden uit de onsamenhangende klanken kunnen opvangen. Daarna geeft hij ze de tekst die zogenaamd in het geluid verborgen zit. ‘Als ik het opnieuw afspeel, is iedereen verbaasd dat ze plotseling die tekst in de muziek horen’, zegt hij. ‘Maar het is echt alleen ons brein dat de informatie verwerkt en eruit haalt wat voldoet aan onze verwachtingen.’
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: