Zwangere vrouwen horen continu dolgelukkig te zijn. Aanstaande moeders die het moeilijk hebben, zoeken daarom zelden hulp. De onlinebehandeling Mamakits, mede ontwikkeld door de Vrije Universiteit, biedt uitkomst.
Zwangere vrouwen worden nog steeds geacht de hele dag op een roze wolk te zitten. Somberheid is taboe. Toch is lang niet iedere moeder in spe de hele tijd opgewekt. Sommigen zijn zelfs ronduit somber. ‘Het was een hele schok toen ik me realiseerde dat ik zwanger was. Ik kende mijn partner nog niet zo lang en ik was er nog helemaal niet aan toe. Om eerlijk te zijn, was ik er niet echt blij mee’, zegt Amélie.
In de weken die op de constatering volgden, huilde ze veel. Toen haar moeder haar wees op een krantenartikel waarin stond dat ze hulp via internet kon krijgen, schreef ze zich in.
Elektronische therapie
Amélie is een van de honderd zwangeren die zich aanmeldden voor Mamakits online, de elektronische therapie van het VU medisch centrum en de academische werkplaats Prezens van GGZ inGeest. ‘Van die honderd volgde de helft de online cursus van vijf weken. De andere helft is de controlegroep en mag na de bevalling meedoen’, zegt psychiater Hansje Heller die nu anderhalf jaar onderzoek doet naar de effectiviteit van deze nieuwe hulpvorm. ‘Ik onderzoek of de online hulp in de behoeften van zwangeren voorziet, of hun sombere klachten verminderen en of er minder postnatale depressies zijn.’
Zwangeren kunnen ook bij hun huisarts of hun verloskundige om hulp vragen, maar vaak herkennen die de klachten niet of worden de klachten niet gezien als iets wat bij de zwangerschap hoort. Daarnaast blijkt er maar nauwelijks begrip te bestaan voor sombere of angstige gevoelens bij zwangeren, die, zo blijkt uit onderzoek, het ook nog eens moeilijk vinden hulp te zoeken.
Mamakits probeert hen te helpen. Je hoeft er de deur niet voor uit, je kunt het in je eigen tijd doen én het is anoniem. Bovendien zorgt de internethulp al binnen een paar weken voor verbetering.
Bespreekbaar
‘Elke week krijg je een opdracht. Daarna krijg je feedback van een psycholoog’, zegt Amélie. ‘In het begin was ik vooral heel bang om mijn vriend kwijt te raken. Dat heeft te maken met het plaatje dat ik in mijn hoofd had. In mijn familie is iedereen eerst getrouwd en kreeg pas daarna kinderen. Ik ben zelfs een vriendin kwijtgeraakt, die er niet mee kon omgaan dat ik afwijk van die norm. De psycholoog raadde me aan het meer bespreekbaar te maken. Toen ik mijn vriend vertelde waarvoor ik me allemaal schaamde, luchtte dat erg op.’
De zorgen van Amélie zijn exemplarisch voor veel vrouwen. ‘Het grootste probleem is de communicatie van zwangeren met hun partner’, zegt Kim Setkowski, die als psycholoog al vijftig vrouwen begeleidde. ‘Ook maakt een groot deel zich druk over hoe de zorg wordt verdeeld als ze weer gaan werken. Een ander veelvoorkomend probleem is angst voor de bevalling.’
Bibliotheekboeken
Psychische klachten komen behoorlijk vaak voor tijdens de zwangerschap: maar liefst 17 procent voelt zich geregeld somber en 12 procent heeft daadwerkelijk een depressie. Toch zit er nog een taboe op hulp vragen. ‘Als je zwanger bent, hoor je niet somber te zijn’, zegt Heller. ‘Uit mijn eigen drie zwangerschappen weet ik nog dat ik heel veel moest overgeven, maar dat ik toch werd geacht blij te zijn. Zelf voelde ik ook dat ik niet hoorde te klagen. Ik was niet depressief, maar wel ongelukkig.’
Maar wanneer ben je gewoon misselijk en wanneer is er meer aan de hand? ‘Als zwangere word je overspoeld door van alles. Maar op een gegeven moment belanden al die dingen op een grote hoop en wordt het een enorme onoverzichtelijke berg. Wanneer je te veel piekert en het verschil niet meer ziet tussen de kleine dingen zoals het terugbrengen van bibliotheekboeken en grote dingen zoals ruzie in de familie, dan slaat de somberte vanzelf toe’, zegt Heller.
Relativeren
Met Amélie en haar vriend gaat het weer goed. ‘De druk op onze relatie is vrijwel verdwenen. Dat komt door Mamakits. Wat ik daar vooral heb geleerd, is te relativeren. Als ik me in het verleden een beetje down voelde, zag ik al snel heel veel niet zitten. Nu denk ik vaker: wat mag ik me eigenlijk gelukkig prijzen met een lieve man en met het nieuwe huis dat we zo snel hebben gevonden.’
Volgens Heller is de theorie achter haar behandeling dat je meer kunt genieten als je al je problemen op een rijtje zet. ‘Dat klinkt heel simpel, maar het is ongelooflijk hoe goed het werkt.’
Wie zwanger is en somber, kan zich via www.mamakits.nl/onderzoek aanmelden voor deelname aan het onderzoek. Via loting wordt bepaald of je mag meedoen.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: