Ons zonnestelsel heeft hoogstwaarschijnlijk toch negen planeten. Astronomen hebben sterk bewijs gevonden voor het bestaan van een nieuwe planeet. De planeet is ongeveer tien keer zo zwaar als de aarde en bevindt zich in een baan ver achter die van Neptunus.
De Amerikaanse astronomen Konstantin Batygin en Mike Brown van het California Institute of Technology publiceerden het resultaat woensdag in vakblad The Astrophysical Journal. Ze ontdekten de nieuwe planeet door te kijken naar de beweging van zes kleine objecten in de buitenste regionen van het zonnestelsel. Deze objecten beschrijven allemaal een baan rond de zon, terwijl ze te klein zijn om op zo’n enorme afstand een stabiele omloopbaan te hebben (zie filmpje onderaan).
Volgens de astronomen is de kans ongeveer 1 op 15.000 dat deze combinatie van banen toevallig is ontstaan. De objecten bevinden zich te ver van de andere planeten om daardoor aangetrokken te worden. Ook kunnen de banen volgens de astronomen niet verklaard worden door de invloed van nabije sterren. De enige overblijvende verklaring is dat de objecten worden meegesleurd door een onbekende planeet, die eveneens een baan rond de zon beschrijft.
15.000 jaar
De nieuwe planeet beweegt in een sterk elliptische baan. De dichtste zonpassage vindt plaats op een afstand van zo’n 200 AE (astronomische eenheden. 1 AE staat gelijk aan de afstand aarde – zon, oftewel ongeveer 150 miljoen kilometer). Dat is ver voorbij de Kuipergordel: de gordel van komeetachtige objecten op 30 tot 50 AE.  Door de enorme afstand heeft ‘Planet Nine’ ongeveer 15.000 jaar nodig voor één ronde om de zon. Ter vergelijking: de omlooptijd van Neptunus, momenteel de verste planeet, is ongeveer 167 jaar.
De astronomen vermoeden dat de nieuwe planeet gasvormig is en een dikke atmosfeer heeft van waterstof en helium. De planeet is ongeveer even groot als Neptunus en zo’n tien keer zo zwaar als de aarde. Planeten van die grootte komen veel voor in het heelal, maar ons zonnestelsel leek tot dusver in dat opzicht een buitenbeentje te zijn.
Planeet X
Het is niet de eerste keer dat astronomen een planeet vinden via de beweging van andere objecten. In de negentiende eeuw leidden schommelingen van Uranus tot de ontdekking van Neptunus. Lange tijd dachten astronomen dat er nog een planeet achter Neptunus moest bestaan om de beweging van Uranus volledig te verklaren.
De zoektocht naar de mysterieuze ‘Planeet X’ leidde echter enkel tot teleurstellingen. Weliswaar werd Pluto nog ontdekt, maar dit hemellichaam bleek te klein om de beweging van Uranus te beïnvloeden. Ook andere nieuw ontdekte objecten in de Kuipergordel waren te klein. In de jaren ’80 toonden nieuwe berekeningen aan dat Planeet X niet noodzakelijk hoeft te bestaan om de beweging van Uranus te verklaren.
Planeetslachter
Ironisch genoeg staat Brown bekend als een astronoom die het bestaan van planeten niet bewijst, maar juist verwerpt. Zijn ontdekking van Eris in 2005, een object ongeveer even groot als Pluto, was de rechtstreekse aanleiding voor de degradatie van Pluto tot dwergplaneet. ‘Iedereen die boos is dat Pluto geen planeet meer is, kan blij zijn dat er een echte planeet op ontdekking wacht’, aldus ‘planeetslachter’ Brown in een persbericht. ‘Laten we het zonnestelsel weer negen planeten geven.’
Planet Nine bestaat echter pas werkelijk als die direct wordt waargenomen. Volgens de astronomen is de planeet groot genoeg om hem binnen enkele jaren met telescopen te zien. Ze gaan onder andere een telescoop op Hawaii gebruiken om de nieuwe planeet te zoeken. Ook gaan ze op zoek naar andere objecten waarvan de baan door Planet Nine wordt beïnvloed. ‘Sinds de oudheid zijn er maar twee echte planeten ontdekt. Dit zou een derde zijn’, zegt Brown.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Meer lezen: