Melkweg stopte met sterren maken voordat gas op was

Ons sterrenstelsel is de middelbare leeftijd voorbij en kan langzaam aan aan het sterven zijn.

Een team van sterrenkundigen vond een eerste aanwijzing dat de Melkweg plotseling is gestopt met het aanmaken van sterren. Dit zou ongeveer acht miljard jaar geleden gebeurd zijn, nadat het eerst een dikke schotelvormige schijf had gevormd. Dit suggereert dat een sterrenstelsel al kan uitdoven voordat een tekort aan brandstof ontstaat.

Er werd gedacht dat levenscycli van sterrenstelsels grotendeels werden bepaald door de hoeveelheid van het gas waaruit nieuwe sterren ontstaan. Het was onduidelijk of de meeste sterrenstelsels hun materiaal abrupt verliezen aan supernovae en zwarte gaten, dat ze langzaam door hun voorraad raken of dat er nog een andere reden is waardoor ze stoppen met groeien.

Reconstructie

Misha Haywood van het Observatoire de Paris-Meudon en zijn collega’s besloten dat ze hier het best achter konden komen door ons eigen sterrenstelsel te bestuderen. Ze peilden de chemische eigenschappen van tienduizenden sterren. Op die manier konden ze de leeftijd van de sterren inschatten. Dit werd gedaan met een hogeresolutiespectrograaf van de Sloan Digital Sky Survey-telescoop in New Mexico. Met deze data konden ze reconstructie maken van het verleden van de Melkweg.

Ze ontdekten dat de sterrenformatie in ons sterrenstelsel daalde tussen 10 miljard en 8 miljard jaar geleden. Na deze plotselinge stop begon het weer met het aanmaken van sterren, maar dit ging toen veel langzamer.

In de periode van de stop werd ook de ronde schijf en de balkvormige concentratie van sterren in het midden gevormd. ‘Er lijkt een connectie te zijn tussen het doven van de Melkweg en de dikke schijf’, zegt Haywood.

Verouderen

Dat betekent dat een sterrenstelsel kan stoppen met groepen zelfs als het nog gasreserves heeft, zoals de Melkweg. Haywood zegt dat de schijf en de balk groei kunnen verstoren doordat ze gas in beweging brengen. Het gas wordt daardoor te heet voor het ontstaan van nieuwe sterren. Andere spiraalvormige sterrenstelsels die te ver weg staan om op deze manier onderzocht te worden, kunnen op een vergelijkbare manier verouderen.

‘Sterformatie komt neer op een strijd tussen zwaartekracht en andere dingen, zoals turbulentie’, zegt Katherine Alatalo van de Carnegie Observatories in Californië. De schijf en balk van ons sterrenstelsel zorgen dat het gas turbulenter wordt, waardoor er geen sterren meer ontstaan, zegt ze. ‘Hun resultaten van het onderzoek naar de Melkweg bieden ons aanwijzingen over waar we moeten kijken bij andere evoluerende spiraalvormige sterrenstelsels.’

Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief. 

Lees verder:

• De Melkweg is niet de beste plek voor leven
• De melkweg golft en zuigt
• Buursterrenstelsel heeft gigantische halo van gas
• Ontsnappen uit de Melkweg