Angstige mensen beleven de wereld op een andere manier. Een angstig brein blijkt geluiden op een manier te verwerken waardoor verwachtingen dat iets goed of slecht zal aflopen sterker worden.
Foto: Holly LayFhebben
Een bepaalde mate van angst is nodig om te overleven. Als we leren dat iets gevaarlijk is, geeft die herinnering ons later in een vergelijkbare situatie een waarschuwingssignaal.
Hondenbeet
Het is bijvoorbeeld logisch dat je je ongemakkelijk voelt in de buurt van grote honden, helemaal als je ooit door een grote en agressieve hond bent gebeten. ‘Voorkomen is tenslotte beter dan genezen’, zegt Rony Paz van het Weizmann Institute in Israël.
Als dit proces te sterk werkt, ontstaan er problemen. Bij het voorbeeld van de hondenbeet kan iemand dan bang worden voor alle honden, zelfs voor kleine. Dit heet overgeneralisatie.
Rusteloos
Overgeneralisatie speelt een rol bij posttraumatische stressstoornissen en gegeneraliseerde angststoornissen. Mensen die dit hebben, voelen zich in veel situaties angstig, waardoor ze bijna altijd in een staat van rusteloosheid verkeren.
Een studie van Paz suggereert dat overgeneralisatie niet alleen zorgt voor angstige gedachten en herinneringen, maar dat het invloed heeft op hoe iemand de wereld ervaart.
Paz en collega’s voerden een experiment uit waarbij de tonen afspeelden voor 28 mensen met een angststoornis. In de eerste ronde van het experiment kregen de proefpersonen een startbedrag. Elke keer dat ze een toon hoorden werd hier geld aan toegevoegd of juist van weggenomen. Alle deelnemers hadden snel door welke tonen zorgden voor winst of verlies.
Later kregen de proefpersonen tonen nog een keer te horen, maar dit keer werden er ook tonen afgespeeld die een beetje anders waren. Er werd nu geen geld gegeven of weggenomen.
Paz ontdekte dat mensen zonder angststoornis gemakkelijker onderscheid maken tussen bekende en nieuwe tonen. Mensen met een stoornis hadden hier meer moeite mee en maakten ongeveer twee keer zo veel fouten.
Fouten
Met geld had dit tweede experiment niets te maken, maar de groep angstige mensen leek hun onplezierige herinneringen uit het verleden te overgeneraliseren waardoor dit een effect had op hun waarneming van de geluiden. Verrassend genoeg maakten de proefpersonen even veel fouten wanneer ze onderscheid probeerden te maken tussen tonen die verband hadden met geldwinst en geldverlies.
Alle proefpersonen hadden een normaal gehoor en geheugen. Ze interpreteerden de geluiden alleen anders. ‘Angstige mensen hebben een andere perceptie van de wereld’, zegt Paz.
Neurofeedback
Lia Levita van de universiteit van Sheffield in het Verenigd Koninkrijk, denk dat ook het overgeneraliseren van positieve ervaringen kan bijdragen aan angstige gevoelens. Deze mensen kunnen namelijk extreem teleurgesteld raken door een negatieve uitkomst.
Levita hoopt dat de resultaten uiteindelijk leiden tot betere behandelingen voor mensen met angststoornissen. ‘Misschien moeten we het abnormale perceptieproces eerst aanpakken’, zegt ze. Een neurofeedbacktrainingsprogramma kan mensen helpen inzien wanneer hun hersenen overmatig reageren en wanneer ze nuttige signalen geven, stelt ze.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: