De darmbacteriën in duizend jaar oude Incamummies blijken resistent tegen het merendeel van de hedendaagse antibiotica. Opmerkelijk, aangezien antibiotica nog geen honderd jaar geleden zijn ontdekt.
De verrassende vondst werd gedaan door onderzoekers van de California Polytechnic State University in de VS. Ze bestudeerden het DNA in de darmen van drie Incamummies uit de 10e tot 14e eeuw en zes Italiaanse mummies uit de 15e tot 18e eeuw. De onderzoekers vonden een verzameling van genen die resistent kunnen zijn tegen vrijwel alle moderne antibiotica, waaronder de veelgebruikte varianten penicilline, vancomycine en tetracycline.
De eeuwenoude genen kwamen voornamelijk voor in micro-organismen waarvan de resistentie tegenwoordig problematisch is. Een voorbeeld daarvan is de Enterococcus-bacterie, veroorzaker van wond- en urineweginfecties. De onderzoekers troffen echter ook vele andere microbesoorten aan die resistentiegenen meedroegen, waaronder enkele onschadelijke soorten.
Alexander Fleming
‘Bijna alle antibiotica zijn op natuurlijke wijze geproduceerd. Als je erover nadenkt, is het dus logisch om antibioticaresistente genen te vinden’, zegt onderzoeksleider Tasha Santiago-Rodriguez.
De vondst toont aan dat genen die antibioticaresistentie overbrengen honderden jaren geleden al wijdverspreid waren, ver voordat Alexander Fleming in 1928 penicilline ontdekte. ‘Het is belachelijk om te denken dat de evolutie van antibioticaresistentie pas begon na de ontdekking van penicilline’, zegt mede-onderzoeker Raul Cano. ‘Die evolutie is al twee miljard jaar in volle gang.’
Wereldwijde explosie
De resistentiegenen bestonden dus al ver voordat antibiotica gemeengoed werd. Volgens Cano heeft overmatig gebruik ervan bij zowel mensen als veedieren wel gezorgd voor een wereldwijde explosie van antibioticaresistente bacteriën.
‘Dit is een spannend resultaat’, zegt Adam Roberts, onderzoeker van antibioticaresistente genen aan het University College London. ‘Het werpt de vraag op wat de selectie van deze genen destijds veroorzaakte. Was het natuurlijke productie van antibiotica door andere bacteriën, of speelden andere, nog onbekende zaken mee?’
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: