Dolfijnen kunnen minstens vijftien dagen lang onafgebroken alert zijn. De dieren tonen na deze tijd nog geen tekenen van vermoeidheid.
Proeven met dolfijnen laten zien dat de dieren meer dan twee weken lang continu oplettend blijven. Mariene-bioloog Brian Branstetter bestudeerde samen met collega’s twee dolfijnen – een mannetje met de naam Nay en een vrouwtje, Say. Vijftien dagen lang testten de biologen continu of de dieren met behulp van echolocatie hun omgeving in de gaten hielden. De dolfijnen gebruikten klikjes om te speuren naar objecten in hun omgeving. Het onderzoeksteam stuurde af en toe een ‘echo’ terug. Nay en Say waren getraind om elke keer als ze een echo hoorden tegen een target aan te duwen. Als beloning kregen ze dan een visje.
De nauwkeurigheid van de dieren was bijna perfect. De eerste test duurde vijf dagen. Say heeft daarna nog tien dagen langer proefjes uitgevoerd. Toen het experiment ten einde was, vertoonde ze nog geen verminderde nauwkeurigheid.
De dolfijnen zijn tot deze prestatie in staat omdat ze nooit ‘volledig’ gaan slapen. In plaats daarvan slaapt slechts één hersenhelft, terwijl het andere deel actief blijft. De helften wisselen elkaar na een paar uur af. De constante hersenactiviteit is ook wel nodig, gezien dolfijnen naar het oppervlakte moeten zwemmen om te ademen. Als hun brein volledig in slaapstand zou staan, zou het dier verdrinken.
De slaaptechniek van de dolfijnen was reeds bekend, maar het recente onderzoek beantwoordt de vraag of de dieren steeds optimaal alert blijven. ‘De eisen die het oceaanleven stelt op de luchtademende dolfijnen heeft geleid tot ongelofelijke vaardigheden. Een daarvan is om constant waakzaam te zijn, misschien wel voor onbeperkte tijd,’ aldus Branstetter in een persverklaring.
Waakzaamheid geeft wellicht een evolutionair voordeel, opperen de onderzoekers in hun publicatie in PLoS ONE. De dolfijnen moeten bijvoorbeeld constant opletten dat ze niet als snack voor de haaien eindigen.
Ans Hekkenberg
Afbeelding: National Marine Mammal Foundation – Brian Branstetter
