De griep verspreidt zich weer door Nederland. Volgens bioinformatici zouden om evolutionaire redenen virussen mannen harder treffen dan vrouwen.
Veel infecties hebben in mannen ernstigere gevolgen dan in vrouwen. Mannen hebben een vijftig procent grotere kans om te sterven aan tuberculose. Mannen met het human papillomavirus (HPV) krijgen vijf keer vaker kanker dan vrouwen. En mannen ontwikkelen twee keer zo vaak het Hodgkin-lymfoom na een infectie met het Epstein-Barrvirus.
Vaak wordt gedacht dat de verschillen tussen de immuunsystemen van de beide geslachten hieraan ten grondslag liggen. Maar onderzoekers aan de Britse Royal Holloway Universiteit denken nu een evolutionaire verklaring te hebben gevonden.
Als een virus zich wil verspreiden, moet het eerst kopieën van zichzelf maken. Om dit te kunnen doen kaapt het virus cellen van zijn gastheer, in dit geval een mens. Dat dit de gastheer ziek maakt is voor het virus een spijtig maar onvermijdelijk gevolg. ‘Ziektes verwekken is niet het doel van het virus. Als dat zo was zou het zichzelf in de spreekwoordelijke voet schieten’, zegt Vincent Jansen, een Nederlandse onderzoeker verbonden aan de Londense Royal Holloway Universiteit.
Jansen en andere onderzoekers gebruikten wiskundige modellen om aan te tonen dat virussen een evolutionair voordeel hebben als ze vrouwen minder ziek maken. Maar dat geldt alleen als het virus van moeder op kind doorgegeven kan worden.
Moeder en kind
Hiermee denken de onderzoekers een oud raadsel op te lossen. Het was al langer bekend dat het human T-cell lymphotropic virus type 1 (HTLV-1) in Japan veel vaker leukemie bij mannen dan bij vrouwen veroorzaakt. Dat is vreemd, want bij mannen en vrouwen uit het Caribisch gebied bleek er geen enkel verschil te zijn.
Volgens de onderzoekers komt dit omdat Japanse moeders hun kinderen langer borstvoeding geven dan moeders in de Cariben. Het virus zou zo meer kans hebben om zich naar een nieuwe gastheer te verspreiden en er voordeel bij hebben om de vrouw minder ziek te maken.
Dit zou betekenen dat het virus kan detecteren of het zich in een man of vrouw bevindt. Mogelijk gebruikt het virus hiervoor verschillen in hormonen of andere kleine afwijkingen tussen mannen en vrouwen. ‘Als we er achter komen hoe het virus dit weet, kunnen we het misschien foppen’, zegt Jansen. ‘We zouden het kunnen laten denken dat het zich in een vrouw bevindt. Daardoor gaat het zich dan anders gedragen.’
Vervolgonderzoek
Jansen is van plan een vergelijkbaar onderzoek op te zetten, maar dan voor dieren. Als een groep kippen besmet wordt met een bepaald virus dan ontwikkelen de hanen ook veel vaker tumoren dan de hennen. David Duneau, evolutionair bioloog aan de Universiteit van Toulouse wijst er op dat meer onderzoek moet worden gedaan naar het gedrag van virussen in vrouwen. Klinische tests worden namelijk vaak alleen maar uitgevoerd onder mannen. Andere wetenschappers willen ook de mogelijke invloed van etnische achtergrond op virussen benadrukken.
Betekent dit onderzoek dat de man-flu een echt fenomeen is? Volgens Jansen niet: ‘Griep wordt niet overgedragen van moeder op kind. Het lijkt mij gewoon een excuus om niet naar je werk te hoeven gaan.’
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief
Lees verder: