WASHINGTON (VS) – Een eeuw na de ontdekking is eindelijk de ‘Chandler-wiebel’ in de rotatieas van de aarde verklaard. De oceanen zijn de oorzaak.


De rotatieas van de aarde is niet stabiel, maar voert verscheidene wiebelbewegingen uit. Een van die wiebelingen werd in 1891 ontdekt door de Amerikaanse astronoom Seth Carlo Chandler jr. De ‘Chandler-wiebel’, zoals de beweging bekend is komen te staan, is een schommelbeweging van de aardas met een uitslag van slechts ongeveer zes meter, en doet er 1,2 jaar over om één schommeling te voltooien. Wetenschappers berekenden dat de wiebelbeweging in 68 jaar tijd volledig uitgedempt zou moeten zijn. Dat is echter niet het geval, zodat er een mechanisme moet zijn dat de wiebeling in stand houdt.

Richard Gross van Nasa’s Jet Propulsion Laboratory heeft het mechanisme nu geïdentificeerd. Hij schrijft het toe aan fluctuaties in de druk op de oceaanbodem, die worden veroorzaakt door veranderingen in temperatuur en zoutconcentratie, en door stromingsveranderingen te wijten aan de wind. Gross vond zijn verklaring door numerieke simulatiemodellen van de oceaan door te rekenen. De modellen zijn gebaseerd op gegevens uit de periode 1985-1995.

Paul Bastiaansen