Symbolen gekerfd in een oeroude steen in Turkije vormen een nieuwe aanwijzing dat de aarde 13.000 jaar geleden gebukt ging onder een verwoestende komeetinslag. Die ramp vormde het startsein van een mini-ijstijd, concluderen archeologen in vakblad Mediterranean Archaeology and Archeaeometry.
De archeologen onderzochten inkervingen in een pilaar die bekendstaat als de Vulture Stone, oftewel de Giersteen. Deze pilaar bevindt zich op het tempelcomplex Göbleki Tepe in Zuid-Turkije. De archeologen denken dat dit complex onder andere dienst deed als astronomisch observatorium.
Uit het onderzoek concluderen de archeologen dat de aarde rond 11.000 v. Chr. getroffen werd door een natuurramp. Een plaatje van een man zonder hoofd duidt volgens hen bijvoorbeeld op een gebeurtenis die veel mensen het leven heeft gekost.
De pilaar bevat tevens inkervingen van dieren, die gezien worden als astronomische symbolen. Met een computerprogramma vergeleken de archeologen deze symbolen met historische patronen van sterren. Daaruit volgde dat de ramp in 10.950 v. Chr. moet hebben plaatsgevonden.
Die datering komt overeen met sporen in een Groenlandse ijskern, die erop duiden dat rond die tijd een grote inslag plaatsvond.
‘Ergste dag in de geschiedenis’
De catastrofe kwam waarschijnlijk voort uit het uiteenvallen van een enorme komeet aan de binnenkant van het zonnestelsel. De hypothese van een komeetinslag was al eerder voorgesteld op basis van andere onderzoeken, maar dankzij de steensymbolen is daar nu meer bewijs voor. De ramp werd gevolgd door een mini-ijstijd: een periode van kou die duizend jaar aanhield.
De steen is millennialang belangrijk gebleven voor de inwoners van Göbleki Tepe. Dat wijst volgens de archeologen op een gebeurtenis met ernstige en langdurige impact. ‘De pilaar lijkt een gedenksteen te zijn van deze verwoestende gebeurtenis’, zegt onderzoeksleider Martin Sweatman van de University of Edinburgh. ‘Het was waarschijnlijk de ergste dag in de geschiedenis sinds het einde van de laatste ijstijd een paar duizend jaar eerder.’
De ontdekking steunt de theorie dat de aarde perioden kent waarin komeetinslagen vaker voorkomen, doordat een zwerm van komeetfragmenten de baan van de planeet doorkruist.
Verder suggereren enkele symbolen op de pilaar dat langetermijnveranderingen in de rotatie-as van de aarde door de astronomen werden geregistreerd.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: