‘Praat eens wat zachter, ik kan mezelf niet horen denken!’ Wetenschappers uit New York en China hebben nu aangetoond dat het andersom óók werkt. Als je ‘luide gedachten’ hebt, dan klinkt omgevingsgeluid zachter, zo schrijven ze in vakblad Nature.
Hoe wij de wereld om ons heen waarnemen, hangt af van twee dingen: een top-down en een bottom-up proces. Bottom-up heeft te maken met informatie die via je zintuigen binnenkomt, zoals geluid. Top-down beschrijft je interne wereld, zoals je gedachten of je verwachtingen. Die twee processen werken samen. Verwacht je bijvoorbeeld een telefoontje (top-down), dan zal je het eerder horen als die telefoon rinkelt (bottom-up). Ben je daarentegen geconcentreerd met iets anders bezig, dan hoor je diezelfde telefoon minder snel.
Context maakt uit
Om beter te begrijpen hoe die samenwerking verloopt, testten de wetenschappers of het volume van je gedachten ook invloed heeft op je waarnemingen. ‘Onze gedachten zijn onhoorbaar voor anderen, maar niet voor onszelf’, zegt coauteur David Poeppel van de New York University in het persbericht. ‘Het geluidsniveau van onze gedachten bepaalt dus hoe hard de omgeving klinkt.’
Proefpersonen kregen de opdracht een bepaald woord een paar keer luid of zachtjes denken. Daarna kregen ze een geluid te horen en moesten ze inschatten hoe luid het was geweest. Als de proefpersonen ‘zachtjes’ hadden gedacht, dan schatten ze het geluid daarna harder in dan wanneer ze ‘luid’ hadden gedacht.
Je kan het een beetje vergelijken met het zien van een grijs vlak op een zwarte of witte achtergrond. Op een zwarte achtergrond lijkt het grijs lichter, net zoals geluid zachter lijkt tegen een ‘achtergrond’ van luide gedachten.
‘In dit geval werkt het mechanisme erachter wel nét even anders’, zegt neurowetenschapper Michelle Moerel, zelf niet betrokken bij het onderzoek. ‘Bij het grijze vlak zie je tegelijk het vlak en de witte of zwarte achtergrond. Maar bij dit onderzoek dachten de personen eerst iets en hoorden ze pas daarna het geluid.’
Vermoeid brein
Om beter te begrijpen waarom dit effect optreedt, keken de onderzoekers ook naar wat er gebeurde in het brein van de proefpersonen. Ze zagen dat de hersenregio die geluid verwerkt ook actief is als je je gedachten ‘hoort’. De onderzoekers vermoeden dat dit deel van je brein meer uitgeput raakt als je luide gedachten hebt dan wanneer je zachtjes denkt. De vermoeide hersenen reageren dan minder sterk op omgevingsgeluid, dat daardoor zachter lijkt.
‘We kunnen bepaalde mentale stoornissen beter begrijpen als we snappen hoe waarneming en taalvorming in ons brein geregeld worden’, zegt Xing Tian, onderzoeker aan de New York University Shanghai en betrokken bij de studie, in een persbericht. ‘Vooral bij geluidshallucinaties, die bijvoorbeeld voorkomen bij schizofrenie, is dit relevant.’
‘Het is een goed onderbouwde studie, die bovendien laat zien wat er in de hersenen gebeurt. We weten al langer dat onze waarnemingen beïnvloed worden door onze innerlijke wereld; dit sluit daar mooi bij aan’, aldus Moerel.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: