Noord-Ierse artsen waren verbijsterd toen ze de hersenscan van een 84-jarige patiënt onder ogen kregen. De oude man bleek vrijwel probleemloos te leven met een 9 centimeter grote luchtbel in zijn brein.
In eerste instantie leek het geen bijzondere casus. Een 84-jarige Noord-Ier meldde zich bij de Eerste Hulp, omdat hij binnen een paar weken herhaaldelijk was gevallen. Ook waren zijn linkerarm en linkerbeen sinds enkele dagen verzwakt.
Op basis van routinetests leek de man kerngezond. Maar toen kregen zijn artsen een CT-scan van zijn hersenen onder ogen. Vlak achter zijn voorhoofd bleek de Noord-Ier een 9 centimeter grote luchtbel in zijn brein te hebben – groter dan een tennisbal. Een flink deel van zijn hersenpan is dus leeg.
De leegte bevindt zich in de rechter frontale kwab. Dit hersengebied speelt bij allerlei motorische en psychische functies een rol. Het is bijvoorbeeld actief bij elke vorm van vrijwillige beweging, van simpel wandelen tot een ingewikkelde gitaarsolo spelen. Ook helpt de frontale kwab je om de sociale gevolgen van een bepaalde beslissing – zoals wel of niet op een verjaardag opdraven – van tevoren te overdenken.
Gat in zeefbeen
Behalve de recente valpartijen leek de oude man geen last te hebben van het gapende gat in zijn brein. Hoe kan een hap uit zo’n belangrijk hersendeel zonder gevolgen blijven?
Zijn arts Finlay Brown had meteen al een vermoeden: de hersenen die op de plek van het gat hoorden, waren niet verdwenen, maar geleidelijk tegen de rest van het brein aan gedrukt. Daardoor ontstond er een luchtbel zonder dat het hersengebied zijn functies verloor.
Een MRI-scan bevestigde dit vermoeden en onthulde ook de oorzaak van de luchtbel – officieel pneumatocele, Oud-Grieks voor ‘luchtbreuk’. Een goedaardige tumor in de schedel bleek een deel van het zeefbeen – een bot tussen neus en hersenen – te hebben weggeknaagd. Het ontstane gat deed lucht geleidelijk de hersenen binnenstromen, waar het de merkwaardige leegte vormde.
Geen operatie
Pneumatoceles in het brein komen vaker voor, maar meestal als gevolg van een gezichtsverwonding, infectie of hersenoperatie. Een goedaardige, botknagende tumor die een luchtbel veroorzaakt, is een stuk zeldzamer. Bovendien is een op die manier gevormde luchtbel doorgaans een stuk kleiner.
De MRI-scan liet ook zien dat de luchtbel een kleine beroerte had veroorzaakt bij de oude man. Dat verklaart zijn valpartijen en verzwakte linkerledematen. Tegen de website Live Science zegt Brown dat hij nooit eerder een casus had gezien waarbij vallen in verband wordt gebracht met een pneumatocele in de hersenen. Om te benadrukken dat ook doodgewone symptomen soms grondig onderzoek vereisen, publiceerde hij de zaak in vakblad BMJ Case Reports .
De artsen hebben de patiënt medicijnen gegeven om de kans op een nieuwe beroerte te verkleinen. Ze boden hem ook de optie om de goedaardige tumor en luchtbel operatief te verwijderen. Omdat een dergelijke operatie bepaalde risico’s met zich meebrengt, zag de kranige Noord-Ier daarvan af. Twaalf weken na zijn ziekenhuisopname voelde hij zich weer kiplekker.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: