Gynandromorfen, dieren die zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken bezitten, zijn uiterst zeldzaam. Een recentelijk gevonden exemplaar, een krekel met mannelijke lichaamskenmerken maar vrouwelijke seksorganen, heeft biologen inzicht verschaft in seksueel gedrag.
De vondst werd gedaan in de ruine van het Katsuyama-jo kasteel in Sakura, ten oosten van Tokyo. De krekel (Polionemobius mikado) heeft het eierleggende orgaan van een vrouw maar vleugels die kenmerkend zijn voor een mannetje.
Onderzoekers van de Miyagi Gakuin Vrouwen universiteit in Sendai, Japan, observeerden de krekel in laboratoriumcontainers om uit te vinden of het dier mannelijk of vrouwelijk gedrag vertoonde. Een andere vraag die ze probeerden te beantwoorden was welk geslacht het dier aantrok.
Getjirp
Mannelijke krekels maken normaal gesproken verschillende soorten getjirp met hun vleugels. Dat doen ze onder meer tijdens de paring maar ook daarvoor en erna, met als doel om ontvankelijke vrouwtjes te lokken en andere mannetjes af te schrikken. Ecoloog en onderzoeksleider Kazuhiro Tanaka zegt dat de gynandromorfe krekel een uitzondering vormde.
Tijdens de observaties hief het dier weliswaar zijn voorvleugels op in een poging te tjirpen, maar zonder daarbij daadwerkelijk geluid te produceren. De zeldzame krekel liet zich daardoor niet uit het veld slaan en probeerde de vrouwtjes in de container alsnog het hof te maken. Tevergeefs, want de vrouwtjes hielden de gynandromorf op afstand.
De mannelijke krekels in de container toonden daarentegen wel interesse in de gynandromorf. Een van de mannetjes probeerde zelfs om zich bovenop het dier te nestelen en een spermapakketje te deponeren, iets waar de gynandromorf duidelijk niet van gediend was. Hij probeerde agressief te tjirpen om de mannetjes af te schrikken, en beet zelfs een individu dat naar zijn zin te dichtbij kwam.
Natuurlijk experiment
Psycholoog David Smith van de Universiteit van Hull noemt de vondst van de gynandromorfe krekel iets speciaals. Hij zegt dat gynandromorfe dieren kunnen worden gezien als een natuurlijk experiment. Ze kunnen inzicht verschaffen in de vraag hoe mannelijke of vrouwelijke gedragspatronen verband houden met specifieke lichaamdelen. Daarnaast laten ze zien welk gedrag of fysieke aanwijzingen het meest effectief zijn in het aantrekken van potentiële partners. ‘Het is een intrigerend fenomeen, vooral als het voorkomt in soorten mannetjes en vrouwtjes sterk van elkaar verschillen’, zegt hij.
Tanaka voegt toe dat gynandromorfe dieren tal van mogelijkheden bieden voor onderzoek naar de moleculaire mechanismen van seksbepaling en seksueel gedrag.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees ook: