Hoe komen wetenschappers tot dat ene inzicht dat het verloop van hun hele carrière bepaalt? Daarover vertellen ze in de rubriek Eureka, elk weekend in het AD, verzorgd door de redactie van New Scientist. Deze week: Jean Tillie, hoogleraar politicologie aan de Universiteit van Amsterdam, over de impact van etnische organisaties op integratie.
‘Bij etnische organisaties is de sociaal-culturele identiteit de bindende factor. Mensen van een bepaalde bevolkingsgroep komen samen om elkaar te ontmoeten, te sporten of vanuit politieke of religieuze achtergronden. Er zijn honderden organisaties met Turkse, Marokkaanse, Antilliaanse en Surinaamse banden.
In de jaren negentig heb ik veel onderzoek naar deze organisaties gedaan. Ik onderzocht bijvoorbeeld of het lidmaatschap invloed heeft op de politieke integratie. Onze conclusies zijn anno 2018 behoorlijk politiek incorrect, want zo’n lidmaatschap bleek juist goed voor de integratie.
In opdracht van de gemeente Amsterdam deden we onderzoek naar etnische organisaties in de stad. Op basis van dit onderzoek konden we een netwerk maken, waarbij de punten in het netwerk de organisaties zijn en de lijnen personen die een dubbelfunctie hebben, dat wil zeggen mensen die bestuurslid zijn in meerdere organisaties. Ik zat op mijn kamer op het BG-terrein in Amsterdam en terwijl de data uit mijn computer rolde, viel ik stil. Er bleek een relatie te zijn tussen de structuur van de netwerken en de mate van politieke integratie. Hoe meer verbonden de organisaties, hoe groter de politieke integratie. ‘We hebben nu echt iets te pakken,’ zei ik tegen mijn collega Meindert Fennema, met wie ik het onderzoek deed. Dat bleek wel, wat het artikel waarin we deze vondst onthulden, werd mijn meest geciteerde artikel ooit.
Met de kennis van toen, maar ook zeker met actuele kennis, snap ik dat dit soort organisaties de integratie bevorderen. Als je maatschappelijk actief bent, dan leer je op te komen voor je eigen en algemene belangen, dan leer je te onderhandelen en afwegingen te maken en beslissingen te nemen. Dit zorgt automatisch voor vertrouwen in de politiek en voor integratie. En ja, ik ben positief over de toekomst. Zeker! Ik werk bij de Hogeschool van Amsterdam, waar de derde/vierde generatie nu studeert. Diversiteit is vanzelfsprekend en meer jongeren stromen door naar het hoger onderwijs. Dat is belangrijk. Integratie en emancipatie verloopt altijd via de weg van het onderwijs.’
