Hardloopschoenen met dikke zolen die je tegen beenblessures moeten beschermen, blijken het tegenovergestelde effect te kunnen hebben.
Van alles is er in de loop der jaren al geprobeerd om het ontwerp van hardloopschoenen te verbeteren. Toch krijgt naar schatting jaarlijks een derde van de hardlopers te maken met stressfracturen, pijnlijke scheenbeenspieren of blessures aan spieren en gewrichten.
Veel fabrikanten zijn extra materiaal toe gaan voegen aan de zolen van sportschoenen, teneinde de impact op de benen te verzachten. Hun producten staan bekend als maximalistisch schoeisel. Het aantal blessures is er alleen niet minder om geworden.
Een nieuw onderzoek wijst erop dat de extra demping in de schoenen het veerachtige mechanisme van de benen van de hardloper op zo’n manier verandert, dat de ledematen bij elke stap juist een grotere impact te verwerken krijgen.
Dikkere zolen
Juha-Pekka Kulmala van de universiteit van Helsinki in Finland onderzochten de biomechanica van twaalf gezonde mannen in de leeftijd tussen 22 en 32 jaar terwijl ze in twee schoentypen liepen. Daarbij raakte de hiel altijd de grond vóór de tenen, de meest voorkomende hardloopstijl.
Eerst droegen ze reguliere hardloopschoenen met 33 millimeter dempend materiaal onder de hiel en 22 millimeter onder de voorvoet. Daarna stapten ze over op schoenen met dikkere zolen, met een hiel van 43 millimeter en een voorvoet van 37 millimeter.
De deelnemers renden op twee verschillende snelheden – tien en vijftien kilometer per uur – over een platform van dertig meter dat registreerde hoe hard hun voeten op de grond neerkwamen. Ze droegen ook reflecterende stickers waardoor hun bewegingen met videocamera’s vastgelegd konden worden.
Stijve benen
Op beide snelheden landden de hardlopers harder op hun voeten wanneer ze de maximalistische schoenen aan hadden dan wanneer ze de reguliere schoenen droegen. De hoogste impact was gemiddeld 6 procent hoger bij tien kilometer per uur en 11 procent hoger bij 15 kilometer per uur.
De videobeelden suggereren dat wanneer de lopers de maximalistische schoenen dragen, ze hun knieën en enkels minder buigen. Daardoor vertragen hun lichamen sneller wanneer ze landen en komt er meer druk op hun benen.
Als we rennen, fungeren onze benen normaal gesproken als veren: de knie- en enkelgewrichten buigen, zodat het been als geheel inkrimpt op het moment dat de voet landt, zeg Kulmala. Dikke zolen krimpen echter zelf al in. Onbewust reageren onze lichamen daarop door de beengewrichten minder te buigen. Met andere woorden: onze benen worden stijver (Scientific Reports, doi.org/gfkpg9).
Averechts effect
Door deze extra stijfheid van de benen en de grotere impact brengt hardlopen op maximalistsiche schoenen een grotere kans op blessures, met name stressfracturen, met zich mee, zegt Kulmala. Het betekent volgens hem ook dat het gangbare advies aan blessuregevoelige hardlopers om schoenen te kopen met dikkere zolen een averechts effect heeft.
Kade Paterson van de universiteit van Melbourne in Australië zegt dat de resultaten logisch zijn vanuit biomechanisch perspectief, maar dat onderzoek op de langere termijn nodig is om te zien of maximalistische schoenen echt tot meer blessures leiden. ‘Als sportpodotherapeut heb ik zowel te maken gehad met patiënten die profijt hadden van maximalistische schoenen als patiënten die er blessures van kregen, dus er is geen sprake van een one size fits all-oplossing.’
Ergens in het midden
Het onderzoek suggereert niet dat hardlopers schoenen moeten kiezen zonder dempend materiaal, zegt Kulmala. Voor de meeste mensen is een bescheiden hoeveelheid demping het beste. ‘Zoals zo vaak als het gaat om gezondheid, moeten we ergens in het midden uitkomen.’
Zo’n vijf jaar geleden werd barefoot running of hardlopen op minimalistische schoenen populair. Volgens Kulmala is dat echter alleen raadzaam als je bij het lopen op je voorvoeten landt. De meeste mensen landen op hun hielen. Die komen over het algemeen krachtiger op de grond terecht, zodat ze meer demping nodig hebben.