Mensen met coeliakie die dit jaar meedoen met een klinische trial kunnen wellicht brood en pasta eindelijk weer terugzetten op hun menu.

Coeliakiepatiënten kunnen geen voedingsmiddelen eten met gluten erin zonder een immuunreactie te krijgen. Zo’n immuunreactie beschadigt de darmen en kan leiden tot braken, diarree en vermoeidheid.

Een vaccin met de naam Nexvax2 zou dat kunnen veranderen. Nexvax2 bevat kleine stukjes synthetische gluten. Het immuunsysteem herkent die nep-glutenfragmenten, maar een volledige immuunreactie zal uitblijven – mits de onderzoekers het vaccin in geleidelijk toenemende doses toedienen.  Op deze manier leert het immuunsysteem van een coeliakiepatiënt om gluten als iets onschadelijks te zien.

Gluten zonder problemen

Het vaccin liet veelbelovende resultaten zien in vijf eerdere kleine klinische onderzoeken. In een van deze onderzoeken aten acht gevaccineerde coeliakiepatiënten elk zonder problemen negen glutenbevattende koekjes binnen drie dagen. De patiënten voelden zich niet ziek en de onderzoekers zagen geen tekenen van ontsteking in het bloed van de patiënten.

Een groter onderzoek waarbij 146 coeliakiepatiënten het nieuwe vaccin krijgen is op dit moment bezig, en zal eind 2019 klaar zijn. Bij de helft van de deelnemers aan deze trial dienen de onderzoekers twee keer per week het vaccin toe voor een periode van zestien weken, in steeds sterkere doses. De andere helft van de deelnemers krijgt placebo-injecties in plaats van het echte vaccin.

Testsmoothie

De onderzoekers zullen de werkzaamheid van het vaccin testen door alle deelnemers een smoothie te laten drinken, die net zoveel gluten bevat als twee sneetjes brood. Na deze testsmoothie houden de onderzoekers alle patiënten nauwlettend in de gaten en controleren ze op ziektesymptomen en afwijkende bloedwaarden.

Vanwege de resultaten van eerdere onderzoeken is Ken Truitt van ImmusanT, het bedrijf uit de VS dat het vaccin ontwikkelt, optimistisch. Het vaccin zou de levens van de 1 procent van de wereldbevolking met coeliakie, die nu alle bronnen van gluten zoals tarwe, gerst en rogge moeten vermijden, aanzienlijk verbeteren, zegt hij. ‘Ons uiteindelijke doel is dat mensen met coeliakie een onbeperkt dieet aankunnen’, aldus Truitt.