Artsen kunnen levens redden met bloedtransfusies. Helaas komt de vraag om donorbloed niet altijd overeen met het aanbod, wat fatale gevolgen kan hebben. Binnenkort kunnen wetenschappers een einde maken aan dat probleem. Ze kunnen straks bloed leveren op aanvraag, zonder donoren nodig te hebben.
Om bloedtransfusies mogelijk te maken zijn een heleboel donoren nodig, en complexe systemen voor het verzamelen en opslaan van donorbloed. Sommige landen zijn niet in staat om de benodigde infrastructuur daarvoor te bouwen. Ook in ontwikkelde landen hebben ziekenhuizen soms onvoldoende voorraad voor mensen met een bepaalde bloedgroep.
Als wetenschappers bruikbaar kunstmatig bloed kunnen maken, zouden dergelijke problemen opgelost zijn. Eén zo’n type kunstmatig bloed zal in 2019 voor het eerst in mensen worden getest.
Nieuwe cel
Van de vele functies die bloed heeft, is de belangrijkste het transporteren van zuurstof naar verschillende delen van het lichaam. Rode bloedcellen voeren die taak uit. Ze zitten vol met een zuurstofbindend eiwit dat hemoglobine genoemd wordt. Wetenschappers hebben al vaak geprobeerd om kunstmatig hemoglobine te maken, of om een dierlijke versie van het eiwit te gebruiken. Helaas zonder succes. Vandaar dat onderzoekers de oplossing nu in een andere hoek zoeken: ze maken complete nieuwe rode bloedcellen.
In ons lichaam maken stamcellen uit het beenmerg rode bloedcellen. Om nieuwe rode bloedcellen te maken buiten het lichaam hebben Allison Blair van de universiteit van Bristol en haar collega’s een paar van die stamcellen uit het beenmerg gehaald. Onder de juiste omstandigheden overleven de cellen ook in het lab en kunnen ze uiteindelijk functionerende rode bloedcellen produceren.
Theelepeltje bloed
Dit jaar zullen de onderzoekers tien gezonde vrijwilligers injecteren met een klein beetje vloeistof (ongeveer een theelepel) waarin de nieuwe rode bloedcellen zitten. De cellen krijgen een licht radioactieve tracer mee, zodat de wetenschappers kunnen zien hoe goed de cellen overleven in het lichaam in vergelijking met gewone cellen.
Om niet voortdurend stamceldonoren nodig te hebben heeft een ander team van wetenschappers ondertussen uitgevonden hoe je stamcellen eeuwig in leven kunt houden in het lab. ‘Zo krijg je een bijna grenzeloze voorraad’, zegt Blair.