Teunisbloemen kunnen het ‘horen’ wanneer bijen dichterbij komen en maken dan snel hun nectar zoeter. Onderzoekers van de universiteit van Tel-Aviv verzamelden nectar van bloemen vóór en nadat ze deze blootstelden aan een scala aan geluiden, waaronder opnamen van bijen en synthetische ruis.
De suikerconcentratie in de nectar steeg gemiddeld met 20 procent binnen drie minuten nadat de bloemen waren blootgesteld aan de bijengeluiden of kunstmatig geluid van een vergelijkbare frequentie. Bij bloemen die geen geluid te horen hadden gekregen, of geluiden van hogere frequentie, trad geen verandering op in het suikergehalte.
Bijen zijn erg gevoelig voor verschillen in suikerconcentratie; ze geven de voorkeur aan nectar met meer calorieën. Het aanbieden van een betere beloning kan op twee manieren voordelig zijn voor de plant. Bezoekjes van bestuivers kunnen er langer door duren en de bestuivers bezoeken mogelijk ook meer bloemen van dezelfde soort.
Verspilde energie
Door het suikerniveau pas te verhogen als bestuivers in aantocht zijn, wordt het voor een plant makkelijker om op de lange termijn energie te besparen. Ook vermindert dit het risico dat de nectar verpest wordt door microben of wordt gestolen door mieren. ‘Nectar kan veel energie kosten. Het suikerniveau constant hoog houden zou dus verspilling zijn’, zegt Lilach Hadany, een van de onderzoekers.
Hoe de planten het geluid van bijen oppikken, is niet bekend. Wel ontdekten de onderzoekers met behulp van gevoelige laserinstrumenten dat teunisbloemen vibreren als er opnamen van bijen- of mottengeluiden voor ze afgespeeld worden.
Hadany meent dat bloemen geluidsdruk ontvangen op een vergelijkbare manier als oren. Bloemen waarvan blaadjes geplukt werden, vibreerden daarna minder tijdens het afspelen van geluidsfragmenten. Dat duidt erop dat blaadjes mogelijk een rol spelen in het ontvangen of versterken van geluiden van bestuivers.
Zoembestuiving
Uit eerder onderzoek is gebleken dat sommige planten de trillingen kunnen horen van rupsen die hun blaadjes opeten en daarop reageren met stoffen die de boosdoeners moeten verjagen. Sommige bloemen kunnen hun stuifmeel alleen op een efficiënte manier afgeven als bijen ze laten vibreren op een specifieke frequentie. Deze techniek heet zoembestuiving.
‘Dit is een verzorgd en weldoordacht onderzoek dat bijdraagt aan het groeiende bewijs dat planten geluiden kunnen bespeuren in hun omgeving en er ook op kunnen reageren’, zegt Monica Gagliano van de universiteit van Sydney, Australië.
Het onderzoek is gepubliceerd in Biorxiv.