Als de wereld zijn huidige tempo van koolstofuitstoot vasthoudt, zal aan het eind van deze eeuw bijna 95 procent van alle gletsjers in de Alpen zijn verdwenen. Dat is de grimmige conclusie van een onderzoek waarin de reactie van ijs op stijgende temperaturen realistischer dan voorheen is gemodelleerd.
Het verdwijnen van de gletsjers zou grote natuurlijke gevaren met zich meebrengen. Volgens het Zwitserse onderzoeksteam leidt het bijvoorbeeld tot overstromingen, een grote afname van energie uit waterkracht en een sterke daling van toerisme in de regio.
‘Wat je overhoudt kun je nauwelijks gletsjers noemen, hooguit wat ijslapjes’, zegt Harry Zekollari van de Eidgenössische Technische Hochschule in Zürich. Hij presenteerde de onderzoeksresultaten vorige week tijdens de jaarlijkse conferentie van de European Geosciences Union in Wenen. Inmiddels zijn ze gepubliceerd in vakblad The Cryosphere.
Skiën en snowboarden
Momenteel zijn er ongeveer 3500 gletsjers in de Alpen. Samen bevatten die zo’n 100 kubieke kilometer water. Sommige van die gletsjers liggen onder de sneeuw waarover duizenden mensen elk jaar skiën en snowboarden.
De mate waarin dit ijs verloren zal gaan, valt of staat met hoeveel koolstofdioxide de mensheid de komende jaren zal uitstoten. Met de uitstootbeperkende plannen in het Parijse klimaatakkoord ligt de wereld momenteel op koers om in het jaar 2100 ongeveer 3°C warmer te zijn dan nu. Die opwarming zou ervoor zorgen dat de gletsjermassa in de Alpen met zo’n 94,5 procent afneemt.
Als hardere maatregelen de temperatuurstijging beperken tot hooguit 1,7°C, zal in 2100 ongeveer 63 procent van het ijs zijn verdwenen. ‘Ik denk dat er nog wel hoop is. De toekomstige uitstoot zal bepalen of er nog wat gletsjers overblijven of niet’, zegt Zekollari.
Uitstootroutes
Wat voor maatregelen landen ook nemen om klimaatverandering tegen te gaan, de Alpen zijn sowieso gedoemd om in 2050 de helft van hun gletsjers verloren te zijn. Dat komt deels doordat ze langzaam reageren op stijgende temperaturen. Daardoor zal een bepaald deel onvermijdelijk smelten als gevolg van uitstoot in het verleden.
Een andere reden is dat de uitstootroutes die landen lijken te gaan volgen – uitgestippeld door het klimaatwetenschapspanel van de VN – de komende twee decennia nog vrij dicht bij elkaar liggen. Pas verderop in deze eeuw zullen ze drastisch uit elkaar gaan lopen.
IJsdynamiek
De conclusies van het nieuwe onderzoek komen grotendeels overeen met die uit eerdere modellen. Wat Zekollari’s benadering echter onderscheidt, is dat hij natuurkundige berekeningen meeneemt over hoe ijs in de gletsjers zal bewegen.
Deze focus op ijsdynamiek zou van nog groter belang kunnen zijn bij onderzoek naar gletsjers in andere bergketens. De gletsjers van de Andes en de Himalaya zijn veel groter dan die van de Alpen. Volgens Zekollari is ijsdynamiek daarom bij die bergketens een nog veel grotere factor in het voorspellen van smeltgedrag.
