Alie de Boer, voedingswetenschapper aan Maastricht University, is op zoek naar zekerheid in de wereld van voeding en gezondheid. De Boer is een van de vijf finalisten in de strijd om de titel New Scientist Wetenschapstalent 2019. Met welk baanbrekend onderzoek hoopt zij onze wereld te verbeteren?
Op melkpakken staat al lang niet meer in koeienletters gedrukt dat je er sterke tanden van krijgt. De bewering dat een flinke teug kruidenbitter je spijsvertering op gang zal helpen, lees je niet meer terug op de fles − en ook niet in de reclamefolder. Adverteren met onbewezen gezondheidsclaims is sinds 2008 namelijk verboden. Op last van een strenge Europese wet.
Farmaceutische benadering
‘Zelfs een onschuldig ogend tekeningetje van een kind met een zonnetje in haar buik is tegenwoordig niet meer zomaar toegestaan op een verpakking. Te suggestief’, weet Alie de Boer, expert op het gebied van levensmiddelenrecht. Dat fabrikanten niet meer alles mogen roepen, is op zich een goede ontwikkeling, vindt De Boer. Maar ook een die ingewikkelde vragen oproept. ‘Want hoe bewijs je met juridische zekerheid dat een voedingsmiddel goed is voor de gezondheid?’
In druiven zit vitamine C. Zijn druiven dan met zekerheid gezond? Of neem een pak boter. Als de fabrikant extra vitamine D of omegavetzuren toevoegt, is het product dan ‘beter voor je’, of gezonder dan dat van de concurrenten? ‘Op dit moment werkt het net als bij medicijnen. Als je kunt aantonen dat één stofje een bepaalde werking heeft op het lichaam, en dat stofje zit in je product, dan mag je daar als fabrikant over opscheppen.’
De Boer concludeert op basis van haar onderzoek dat we af moeten van die ‘farmaceutische benadering’. ‘In de realiteit eten we geen geïsoleerde stofjes. In boter zitten een heleboel andere componenten, die mogelijk allemaal invloed hebben op hoe het lichaam met elk van die stofjes omgaat.’
Reuzenprobleem
Maar hoe moet het dan wel? Die zoektocht naar een nieuwe, juridisch verankerbare standaard om gezondheidseffecten te meten, dat is de missie van De Boer. ‘Een van mijn suggesties is dat we toegaan naar een model dat het volledige effect van een product meet op onze weerbaarheid, fitheid en herstelvermogen.’
Dat kan op meerdere manieren. ‘Je laat een groep proefpersonen bijvoorbeeld een aantal fysieke of mentale uitdagingen doen. Daarna geef je ze het product, mogelijk voor een langere periode, en dan meet je hoe zij presteren op diezelfde taken.’
Met dit soort suggesties is de complexe puzzel nog lang niet opgelost. ‘Dit betreft een reuzenprobleem’, bekent De Boer. Maar ze schroomt er niet voor om als eerste haar tanden in dit vraagstuk te zetten, zodat wij in de toekomst beter kunnen bepalen waar wij ónze tanden in moeten zetten.
Makkelijk praten
Deze week zijn de vijf finalisten van New Scientist Wetenschapstalent 2019 te gast in de podcast Makkelijk Praten. Beluister de podcast met Alie de Boer hier:
De Boer en de andere vier finalisten zullen hun spraakmakende onderzoeksprojecten verder toelichten tijdens het evenement New Scientist Live, dat op 31 mei plaats zal vinden in Tivoli Vredenburg te Utrecht. Daar zal, na stemming van publiek en jury, bekend worden wie de titel Wetenschapstalent 2019 toekomt.
