Onvermoede huisgenoten

Bioloog Rob Dunn is gefascineerd door de natuur in onze eigen leefomgeving. Hij en zijn collega’s brachten in kaart wat er in huis aan leven te vinden is.

Er zijn vele reclameslogans die bij mij een lichte ergernis opwekken. Eén daarvan is die van buitenwinkel Bever: ‘Niemand is een binnenmens’. Ik ben wél een binnenmens, een ‘Homo binnenshuisus’ zoals Rob Dunn, verbonden aan North Carolina State University in de VS, het in zijn boek Nooit alleen thuis noemt. Voor natuur hoef je je huis dan ook helemaal niet uit, want binnen leeft meer dan je denkt.

Dunn is gefascineerd door de natuur in onze eigen leefomgeving. Zo bestudeerde hij de biodiversiteit in onze navels, de mijten die op gezichten leven en de mieren in onze achtertuin. En dus ook al het leven binnenshuis.

Zoals biologen de ecosystemen van een bos in kaart brengen, deed Dunn dit met ons huis. Hij en zijn collega’s troffen 200.000 soorten organismen aan. Je bent dus nooit alleen thuis. De meeste huisgenoten kunnen we niet met ons blote oog zien, maar er zijn ook gewervelde dieren, planten, geleedpotigen, insecten, zwammen en schimmels bij. De weg die Dunn bij zijn zoektocht aflegde, wordt beschreven in Nooit alleen thuis.

Meer thuis dan buiten

Krijg nu vooral niet de neiging om met een late lenteschoonmaak te beginnen. Onze neiging ons af te sluiten van de natuur werkt ook tegen ons. We werken hiermee resistente soorten in de hand. De soorten in ons huis evolueren sneller dan die daarbuiten. En dat is zorgelijk, want de hoeveelheid binnenruimte in de wereld neemt in rap tempo toe. In sommige dichtbevolkte gebieden is het vloeroppervlak binnenshuis groter dan het grondoppervlak. Er is dus meer ‘thuis’ dan ‘buiten’.

Die thuisomgeving is een snelkookpan voor het ontstaan van bacteriën, schimmels en insecten met weinig natuurlijke vijanden. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Duitse kakkerlak, die op elk chemisch bestrijdingsmiddel een oplossing wist door in hoog tempo te evolueren. De Duitse kakkerlak bestaat niet in het wild, hij overleeft enkel binnenshuis, leert Dunn ons. Zo geeft hij ons inzicht in de wisselwerking tussen ecosystemen en de leefomgeving die we zelf creëren.

Door de opbouw en de functionele maar weinig spannende illustraties is Nooit alleen thuis geen boek om hapsnap door te bladeren. Toch is het de moeite waard, door alles wat Dunn vertelt over de natuur die binnen handbereik is.