Miljoenen homoseksuelen die in landen wonen waar homoseksualiteit verboden is, kunnen door de advertentiesystemen van Facebook in gevaar komen. Het bedrijf stelt adverteerders namelijk in staat mensen te selecteren op basis van hun ‘interesses’, waaronder hun seksuele voorkeur.
Ángel Cuevas Rumín van de Charles III-Universiteit van Madrid analyseerde met zijn collega’s de lijst opties waaruit bedrijven kunnen kiezen om gerichte advertenties te tonen op Facebook. Zij ontdekten dat ongeveer tweeduizend van de opties die Facebook beschikbaar stelt volgens de nieuwe Europese privacywetgeving als ‘gevoelige’ informatie gelden. Het gaat onder meer om iemands politieke overtuigingen, etniciteit en seksuele geaardheid.
De onderzoekers bekeken de gegevens van Facebook-gebruikers in 197 landen. Bij ongeveer twee derde van de gebruikers had Facebook gevoelige informatie geregistreerd. Dat komt neer op een vijfde van de bevolking.
Doodstraf
Het team stelde afgelopen februari vast dat in Saoedi-Arabië, waar de doodstraf wordt opgelegd voor homoseksualiteit, maar liefst 540.000 mensen door de Facebook-systemen waren gemarkeerd als ‘geïnteresseerd in homoseksualiteit’. In augustus bekeek het team dit getal opnieuw. Het was toen bijna verdubbeld tot 940.000 mensen.
In totaal vond het team dat de Facebook-systemen in landen waar homoseksualiteit illegaal is aan meer dan 4,2 miljoen gebruikers het label ‘geïnteresseerd in homoseksualiteit’ hebben toegekend. De advertentietools van Facebook zouden deze mensen kunnen onthullen.
Hoewel de onderzoekers niet beweren dat mensen op deze manier zijn geïdentificeerd of zelfs vermoord zijn als gevolg van deze praktijk, kan dergelijke informatie wel degelijk worden gebruikt om mensen ‘eruit te pikken’ om informatie over hen te verzamelen. Zo zou een advertentie die zich richt op een bepaalde doelgroep gebruikers kunnen uitnodigen hun persoonlijke gegevens in te voeren in ruil voor een beloning.
Interesse, geen eigenschap
Facebook stelt dat het feit dat iemand ergens interesse in toont niet betekent dat hij of zij een bepaalde eigenschap heeft. Zo kun je bijvoorbeeld een pagina over homomannen volgen zonder zelf een homoseksuele man te zijn. Maar overlap tussen deze twee groepen is natuurlijk waarschijnlijk.
‘De selectieopties die we bij advertenties toestaan, weerspiegelen de interesse van mensen in onderwerpen, niet hun persoonlijke eigenschappen’, verklaart Facebook aan de Engelstalige New Scientist. ‘Adverteerders kunnen niet discrimineren door interesses zoals homoseksualiteit uit te sluiten wanneer ze een advertentie plaatsen.’ Het bedrijf zegt dat het onlangs meer dan vijfduizend selectieopties heeft verwijderd.
Onduidelijke wetgeving
Het verzamelen van zulke persoonlijke gegevens is een juridisch grijs gebied. In Europa is de regelgeving strikter voor gevoelige gegevens dan voor andere persoonlijke gegevens. Deskundigen op het gebied van gegevensbescherming zijn er echter niet over uit of Facebook de wet overtreedt.
‘Facebook is verkeerd bezig als je kijkt naar de EU-wetgeving inzake gegevensbescherming’, zegt databeschermingsadvocaat Ed Boal van Stephenson Law in het Verenigd Koninkrijk. Sandra Wachter van het Britse Oxford Internet Institute is daar echter niet zo zeker van. ‘Het argument dat er geen conclusies getrokken worden over seksuele geaardheid, maar slechts over een interesse in seksuele geaardheid, brengt ons in troebel juridisch vaarwater’, zegt zij. ‘We moeten de gegevensbescherming op een verstandige, alomvattende manier uitbreiden.’