Hoe vies is ons geld? Andreas Voss, hoogleraar infectiepreventie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, onderzocht hoe lang bacteriën overleven op bankbiljetten uit verschillende landen. Op 12 september ontving hij daarvoor een Ig Nobelprijs, de tegenhanger van de Nobelprijs waarmee grappige, curieuze studies worden beloond. Hij deelde de prijs met zijn zoon Timothy Voss en mede-onderzoeker Habip Gedik.
U zocht uit op welke bankbiljetten bacteriën het langst overleven. Hoe luidt het oordeel?
‘Onze conclusie is dat er grote verschillen zijn tussen de biljetsoorten. De Roemeense leu was van de geteste biljetten het ergst. Alle bacteriesoorten konden daarop meer dan 24 uur overleven: zowel de ziekenhuisbacterie MRSA als de darmbacteriën VRE en E. coli. De E. colibacterie overleeft ook goed op de euro. Het ‘schoonste’ biljet is de Kroatische kuna. Daar is al na drie uur geen bacterie meer op te vinden. Ook de Marokkaanse diram en de Indiase roepie kwamen goed uit de test. Die zijn na zes uur bacterievrij.’
Hoe hebben jullie het onderzoek uitgevoerd?
‘We hebben bankbiljetten steriel gemaakt onder UV-licht. Vervolgens hebben we er bekende hoeveelheden micro-organismen op losgelaten. Elke paar uur keken we welke bacteriën nog leefden. Eigenlijk wilden we het geld versnipperen, zodat we kleine stukjes op kweek konden zetten en zo konden zien welke bacteriën erop zaten. Maar we ontdekten dat het strafbaar is om geld te vernietigen – vooral bij de dollar is dat een probleem. Daarom hebben we maar uitstrijkjes gemaakt en die gebruikt.’
Hoe kunnen sommige geldsoorten langer vies blijven dan andere?
‘Ik vermoed dat het samenhangt met de papiersamenstelling. Biljetten die een polymeervezel bevatten, houden gemakkelijker micro-organismen vast. Het leuke is: dat zijn de gladde, glanzende papieren. Geld dat er rommelig en kreukelig uitziet, zoals de Indiase roepie, is juist sneller schoon.’
E. coli op de euro klinkt als een gezondheidsrisico. Moeten we ons zorgen maken?
‘Je hoeft er zeker niet nerveus van te worden. Je vindt E.coli terug op zo’n beetje alles wat je weleens in handen hebt. Uit een eerder onderzoek van ons volgde dat maar 50 procent van de mensen na een toiletbezoek de handen wast. Om een of andere reden geloven mensen in de beschermende werking van 3 lagen toiletpapier. Die bacterie wordt dus volop verspreid. Gelukkig word je er niet zomaar ziek van. Wel is het verstandig om even je handen te wassen als je aan je ogen, mond of neus gaat zitten, of als je eten klaar gaat maken.’
Als geld zo vies is, is het dan veiliger om altijd met je pinpas te betalen?
‘Dat heeft zo zijn voordelen. Jij bent de enige die je pinpas in de hand neemt, dus bacteriën raken minder verspreid. Maar er zijn toch wel voldoende andere dingen die je dagelijks aanraakt waar micro-organismen op leven. Dus ook als je altijd pint, loont een goede handhygiëne.’
Hebt u zelf nog geld in de portemonnee?
‘Absoluut. Ik maak me geen zorgen. Als je nou echt graag ‘schoner’ geld gebruikt, dan kun je terugvallen op muntgeld. Daar zit koper en nikkel in. Die materialen hebben een antibacterieel effect.’
De Ig Nobelprijs gaat niet naar de beste, maar naar de opmerkelijkste studies. Was u wel blij om te horen dat u deze prijs hebt gewonnen?
‘Zeker! Deze prijs is buitengewoon supergeschikt voor mij. Ik wil graag de aandacht vestigen op infectiepreventie en dit biedt een uitstekende gelegenheid om dat te doen. En ik vind het extra leuk dat ik de prijs deelde met mijn oudste zoon. In eerste instantie hadden we deze proef bedacht voor zijn profielwerkstuk.’
