Friedrich Nietzsche schreef het op, Kanye West rapte het en Els Visser weet het uit ervaring: what doesn’t kill me, makes me stronger. Visser is een promovenda met verbijsterende ervaringen. Ze overleefde een schipbreuk, startte een promotietraject in de chirurgie en doet vandaag mee aan WK Ironman op Hawaii.
Acht uur lang zwom Els Visser door de woeste golven van de Floreszee, richting het silhouet van een vulkanisch eiland in de verte. In haar hoofd zag ze al flitsen van haar ouders die het slechte nieuws kregen: hun dochter vermist op zee. Vermoedelijk verdronken.
Het schip dat haar naar het Indonesische eiland Komodo had moeten brengen, ging op zee ten onder, maar Visser bleef doorploeteren. Ze trotseerde de pijn, de uitputting en de slokken zout water tot ze zichzelf het strand van een onbewoond eiland op kon trekken.
Daar, tussen de basalt-rotsen, wist Visser samen met een Nieuw-Zeelandse lotgenoot ruim 24 uur te overleven, zonder voedsel, met haar eigen urine als de enig beschikbare bron van vocht. Tot een toevallig passerend schip haar terugbracht naar de bewoonde wereld.
Dat was in 2014. Sindsdien zoekt Visser zonder vrees haar grenzen op. Ze startte een zwaar promotietraject in de chirurgie en lanceerde met succes een carrière als triatleet, waarvoor ze hele wereld afreist. We spraken haar toen ze in Salt Lake City, de hoofdstad van de Amerikaanse staat Utah, verbleef.
Waarom bent u in Salt Lake City?
‘Deze stad is tien uur vliegen dichter bij Hawaii dan Nederland. Op Hawaii werk ik op 12 oktober mijn allereerste WK Ironman af. Bovendien kan hier in Utah op hoogte trainen, onder warme omstandigheden en samen met een teamgenoot. Zo meteen gaan we anderhalf uur zwemmen, daarna drie uur hardlopen en tenslotte twee uur fietsen. Hopelijk ben ik op tijd terug voor een massage.’
Wat hoopt u te bereiken tijdens het WK op Hawaii?
‘Ik wil daar op het podium eindigen. Ooit. Dat is mijn grote doel. Maar dit jaar zal dat nog niet lukken. Ik ben weliswaar Nederlands kampioen op dit nummer, maar in Kona zijn de allerbesten ter wereld aanwezig. Dat ik mezelf met hen mag meten, vind ik al fantastisch.’
Intussen bent u ook bezig met de afronding van uw promotieonderzoek. Loopt dat soepel?
‘Het is een lastige combinatie, maar ik wil mijn promotie sowieso tot een goed einde brengen. Ik heb onderzoek gedaan naar patiënten die chirurgie ondergaan voor slokdarmkanker, een vrij agressieve vorm van kanker. De geijkte chirurgische ingreep is het weghalen van de slokdarm en de daaromheen liggende lymfeklieren. Vaak worden patiënten ook voorbehandeld met een combinatie van chemotherapie en radiotherapie. Maar na behandeling keert bij ongeveer de helft van de patiënten de ziekte terug.’
Hoe zijn die overlevingskansen te verbeteren?
‘Mogelijk helpt een meer individuele benadering. Recent onderzoek laat zien dat bij verschillende vormen van kanker het genetisch profiel van een patiënt een rol speelt in het tumorgedrag. Voor darm- en borstkanker bestaan inmiddels specifieke genmutatieprofielen waarmee we de overlevingskansen van patiënten nauwkeuriger kunnen inschatten. Als onderdeel van mijn proefschrift hebben we aan het UMC Utrecht een pilotstudie uitgevoerd waaruit blijkt dat genmutaties ook bij slokdarmkanker van belang kunnen zijn. Nu is grootschalig onderzoek nodig om de stap naar klinische toepassing te kunnen maken.’
Gaat u op het Gala van de Wetenschap dieper in op deze kwestie?
‘Nee, dat denk ik niet. De kernwoorden van het Gala zijn passie en doorzettingsvermogen. Dat is waar ik het over wil hebben. Die waarden zijn zo innig met elkaar verbonden. Of je nu een marathon rent of maanden zwoegt aan een onderzoek zonder tastbaar resultaat: zolang je passie voelt voor wat je doet, kun je het altijd opbrengen om door te gaan, hoe groot de tegenslagen ook zijn.’
Is dat wat u geleerd hebt van uw schipbreuk in 2014?
‘Dat denk ik wel. Die ervaring heeft me laten inzien hoe kort het leven kan zijn. Daarom wil ik er alles uit halen.’
Wat voelt u wanneer uw gedachten u terugvoeren naar die schipbreuk?
‘Dat verschilt. Soms, als ik tijdens een race in koud water zwem en er golven over mijn hoofd spoelen, voel ik weer de angst die ik toen voelde. Dan besef ik weer hoe enorm dichtbij de dood was. Maar vaak genoeg vertaalt een plotse herinnering aan toen zich in dankbaarheid voor de kleine, mooie dingen die ik elke dag mag ervaren. Maar wat ik het meest voel, is kracht. Een overtuiging dat wij als mensen zo veel sterker zijn dan we vaak denken.’
Geldt dat in potentie voor iedereen?
‘Ja! Hoe vaak houden we onszelf niet tegen, in de stille overtuiging dat we iets toch niet kunnen? Daardoor proberen we veel dingen niet eens meer en laten we mooie kansen lopen. Wanneer je probeert je angsten te lijf te gaan, kun je jezelf echt verrassen. We beschikken allemaal over een oerkracht, die als het echt nodig is boven komt drijven. Ik hoop dat mijn voorbeeld mensen kan inspireren zonder angst hun passie te volgen. Wacht niet drie jaar, hopend dat het ‘perfecte moment’ zich aandient. Spring!’
Els Visser is te gast op het Gala van de wetenschap. Kaarten voor het Gala zijn nu te koop via galavandewetenschap.nl.