13.500 mensen stemden op hun favoriete namen voor exoplaneet HAT-P-6 b en de bijbehorende ster. Nachtwacht en Sterrennacht kwamen als winnaars uit de bus.
Normaal gesproken is het aan de Internationale Astronomische Unie (IAU) om te bepalen hoe hemellichamen heten. Maar in het kader van de honderdste verjaardag van de IAU besloot de organisatie de teugels uit handen te geven. In meer dan honderd landen konden mensen eerst namen suggereren voor een toegekende exoplaneet en ster. Nadat een comité daar de beste opties uit had gekozen, volgde een stemronde.
In Nederland waren dit de vijf opties:
- Brandaris en Vuurduin, naar vuurtorens op respectievelijk de Waddeneilanden Terschelling en Vlieland.
- Cruquius en Leeghwater, naar twee pioniers in de strijd tegen het water.
- Exomna en Hurstrga, naar twee inheemse, mogelijk Keltische of Germaanse godinnen.
- Nachtwacht en Sterrennacht, naar schilderijen van respectievelijk Rembrandt van Rijn en Vincent van Gogh.
- Nijntje en Moederpluis, naar het beroemde kinderboekenpersonage van Dick Bruna en haar moeder.
Nummer twee
Nijntje en Moederpluis kregen met afstand de meeste handen op elkaar: ongeveer de helft van de 13.500 uitgebrachte stemmen ging naar dit duo. Die optie keurde de IAU echter af ‘omdat er sprake is van een actief intellectueel eigendomsrecht’. (De rechthebbenden zijn overigens niet benaderd.) Daarom ging de organisatie voor de nummer twee uit de lijst: Nachtwacht en Sterrennacht, goed voor zo’n 20 procent van de stemmen.
De ster Sterrennacht – die overigens ook zijn wetenschappelijke naam HAT-P-6 behoudt – is een geelwitte dwergster, die iets heter, zwaarder en helderder is dan de zon. De ster staat in het sterrenbeeld Andromeda en is ruim 900 lichtjaar van het zonnestelsel verwijderd.
Planeet Nachtwacht, alias HAT-P-6b, is een gasplaneet die heel dicht op zijn ster staat: een zogenoemde hot Jupiter. Hij is iets zwaarder dan ‘onze’ Jupiter en een flink stuk groter, waardoor hij een lagere dichtheid heeft dan alle planeten in het zonnestelsel. Bijzonder is dat de planeet een zogenoemde retrograde baan heeft: de richting waarin hij een baan rond zijn ster beschrijft, is tegengesteld aan de richting waarin de ster om zijn as draait.
Geen beeld
Wie een blik op ‘onze’ ster wil werpen, heeft overigens een telescoop nodig. In tegenstelling tot zijn naamgenoot in het Museum of Modern Art in New York is Sterrennacht niet met het blote oog te zien.
Van Nachtwacht hebben we überhaupt geen beeld. We weten slechts van het bestaan van deze planeet doordat hij af en toe voor Sterrennacht langs beweegt en daarbij een klein deel van het sterrenlicht blokkeert.
