Iedereen weet dat onze gemiddelde lichaamstemperatuur pak ‘m beet 37 graden Celsius is. Maar iedereen heeft het mis. Het blijkt namelijk dat ons lichaam – of in ieder geval dat van mensen in de Verenigde Staten – sinds 1860 behoorlijk aan het afkoelen is.
Artsen weten al tientallen jaren dat die aangenomen 37 graden te hoog is, zegt Julie Parsonnet, een in infectieziektes gespecialiseerde arts verbonden aan de Stanford-universiteit in Californië. ‘Maar ze namen al die tijd aan dat meetfouten in het verleden de boosdoener zijn en dat onze lichaamstemperatuur niet daadwerkelijk aan het kelderen is.’
Om erachter te komen wat er nu echt aan de hand is, combineerde Parsonnet met haar team drie datasets. De eerste bevat gegevens van 23.710 veteranen van de Amerikaanse Burgeroorlog, van wie tussen 1860 en 1940 de temperatuur is opgemeten.
‘Het heeft flink wat tijd gekost om een database met temperatuurmetingen te vinden die teruggaat tot de negentiende eeuw’, zegt Parsonnet. De andere datasets spannen zich uit over de jaren 1971 tot 1975 en 2007 tot 2017. Alles bij elkaar analyseerde het team 677.423 temperatuurmetingen.
36,6 graden
Gemiddeld genomen nam de Amerikaanse lichaamstemperatuur af met 0,03 graden per decennium. Mannen die aan het begin van de negentiende eeuw waren geboren, hadden een lichaamstemperatuur die 0,59 graad hoger lag dan die van mannen van vandaag.
De gegevens voor vrouwen gaan niet zo ver terug, maar hun lichaamstemperatuur is met 0,32 graden gedaald sinds het eind van de negentiende eeuw. Dit betekent dat de gemiddelde lichaamstemperatuur vandaag de dag ongeveer 36,6 graden bedraagt en niet de algemeen aangenomen 37 graden. De onderzoekers publiceerden hun resultaat in eLife.
Betrouwbare thermometers
Parsonnet komt over de brug met twee bewijsstukken die aantonen dat de daling echt is en niet simpelweg het resultaat van de onbetrouwbaarheid van oudere thermometers.
Ten eerste is de afkoeling ook zichtbaar in de recentere datasets, waarvoor thermometers zijn gebruikt die waarschijnlijk betrouwbaarder zijn. ‘De afname die we zien tussen 1860 en 1960 is vergelijkbaar met de afname tussen 1960 en vandaag’, zegt Parsonnet. ‘Ik denk niet dat er veel verschil zit tussen de thermometers die in 1960 werden gebruikt en die van vandaag.’
Ten tweede zagen de onderzoekers bij oudere mensen een hogere lichaamstemperatuur dan bij jongere mensen, gemeten over hetzelfde jaar en ongeacht om welk jaar het ging. Als de thermometers minder betrouwbaar waren geweest, dan verwacht je ook hier meer verschillen te zien.
Dit bleek echter niet het geval. Toen onderzoekers de metingen groepeerden op basis van geboortedatum, zagen ze dat de temperaturen netjes meebewogen met de ontdekte trend. Dat betekent dat veranderlijke thermometers niet in hun eentje verantwoordelijk kunnen zijn voor de daling.
Immuunsysteem
‘In mijn ogen is de waarschijnlijkste verklaring dat we tegenwoordig op microbiologisch vlak andere mensen zijn dan toen’, zegt Parsonnet. Moderne mensen hebben minder infecties dankzij vaccinaties en antibiotica, dus ons immuunsysteem hoeft minder hard te werken en we hebben minder last van ontstekingen. Als dat waar is, dan zou de lichaamstemperatuur in andere landen waar de gezondheid is verbeterd ook moeten zijn gedaald.
Het lijkt erop dat de dalende trend voorlopig nog wel even aanhoudt, zegt Parsonnet. ‘Ergens zal een limiet zitten, want we gaan niet helemaal terug tot nul graden’, zegt ze. ‘Maar waar die limiet precies ligt, dat durf ik niet te zeggen.’