Kakkerlakkenfabrieken en vliegenlarven staan centraal in dit voorproefje van Kweekvlees, fake vlees en pizza’s uit de printer. Dit nieuwe deel in de boekenreeks Pocket Science, geschreven door Sebastiaan van de Water, is vanaf morgen verkrijgbaar.
De warme lucht en het zachte geritsel in het duister doen denken aan een zomernacht in een bos. Het is een prettige illusie, die terstond uiteenscheurt zodra iemand de aan-knop van zijn zaklantaarn indrukt. Op de plek waar lichtstralen de betonnen muur raken, openbaren zich geen bewegende boombladeren, maar schieten bruine wezentjes met zes pootjes haastig weg, terug het duister in, waar miljoenen soortgenoten over elkaar krioelen. Voor een groeiend aantal ondernemers in China is dit tafereel dagelijkse kost. Het hoort erbij, als je een kakkerlakkenfabriek runt.
Superstofzuigers
Het fokken van de beruchte beestjes blijkt een ongecompliceerde bezigheid. Zolang het niet te koud is, schrokken kakkerlakken naar hartenlust bergen vol rottend gft-afval naar binnen, om zich vervolgens met evenveel plezier te concentreren op de voortplanting. China’s grootste kakkerlakkenfabriek, gesitueerd in de stad Xichang, levert inmiddels een jaarlijkse oogst op van zo’n 6 miljard wezentjes.
De broedplaats in Xichang staat onder toezicht van een kunstmatige intelligentie, die de temperatuur en luchtvochtigheid op peil houdt en zorgt dat alle deuren meestentijds hermetisch gesloten blijven. Dat helpt om fel licht en koude lucht buiten te houden, maar ook om ongelukjes te voorkomen. Zoals enkele jaren geleden gebeurde, toen in de oostelijke provincie Jiangsu door toedoen van een nalatige arbeider anderhalf miljoen kakkerlakken ontsnapten en de omliggende dorpen overspoelden.
Kakkerlakken om het leven brengen is normaal gesproken een lastige opgave, maar daar hebben de professionele kakkerlakkenkwekers iets op gevonden. Zij hanteren superstofzuigers om de insecten vanaf de planken in de fabriekshal rechtstreeks een bak kokend water in te zuigen. Kakkerlakken mogen dan de dinosauriërs hebben overleefd en bestand zijn tegen radioactieve straling, zwemmen in heet water kunnen ze voor geen meter. Eenmaal verdronken, worden ze met een netje uit het water gevist en in de zon te drogen gelegd, klaar voor verdere verwerking. Vooralsnog zijn kakkerlakken vooral populair als ingrediënt in Chinese levenselixers en zalfjes, maar een groeiend aantal telers verkoopt ze ook voor de entomofagie – de consumptie van insecten door mensen.
Vlieg zonder mond
Veel dichter bij huis, in het Brabantse Bergen op Zoom, staat sinds de zomer van 2019 een enorme fabriek (oppervlakte: 15.000 vierkante meter) van Protix, een Nederlandse insectenteler. Niemand minder dan koning Willem-Alexander stak tijdens de officiële opening op 11 juni als groet zijn rechterhand in een bak met afgezanten van de miljard nieuwe bewoners van deze fabriek: larven van de zwarte soldatenvlieg (Hermetia illucens).
Dit subtropische insect is niet zomaar door Protix uitverkoren. Wat zwarte soldatenvliegen uniek maakt, is dat ze in hun ultieme gedaante (als vlieg dus) niet over een mond beschikken. Ze kunnen letterlijk niet eten, en moeten teren op reserves opgebouwd tijdens hun fase als larve. In die periode van maximaal veertien dagen vreten ze alles op wat los en vast zit, waardoor ze razendsnel tien keer zo groot worden. Daarna kunnen ze eenvoudig worden gedroogd en eventueel tot poeder vermalen, om als eiwitrijk voer te belanden in de aquaria van kweekvissen en de voederbakken van kippen. En als we vele futuristen mogen geloven, zal het niet lang meer duren alvorens de opbrengsten van dit soort massale insectfabrieken ook op ons eigen bord belanden.
Hoe waarschijnlijk is dat scenario? Zal het in 2050 de normaalste zaak van de wereld zijn om tijdens het WK voetbal te snaaien uit schalen met gebakken, gedroogde, gezouten of gefrituurde insecten? Zijn insecten the food of the future, zoals voorstanders al jaren betogen?
