Twee verschillende stammen van het nieuwe coronavirus verspreiden zich over de wereld, blijkt na analyse van 103 ziektegevallen. Maar de Wereldgezondheidsorganisatie benadrukt dat er ‘geen bewijs is dat het virus aan het veranderen is’. Dus hoeveel stammen zijn er en waarom maakt dat uit?
Virussen zijn altijd aan het muteren. Zeker RNA-virussen zoals het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2. Als een persoon wordt geïnfecteerd met dit virus vermenigvuldigt het zich in de luchtweg. Iedere keer dat het virus dat doet, vinden er ongeveer zes genetische mutaties plaats, zegt viroloog Ian Jones van de Universiteit van Reading in het Verenigd Koninkrijk.
Agressieve virussen
Xiaolu Tang van de Universiteit van Peking in China en collega’s bestudeerden het virale genoom – de complete set van het genetisch materiaal van het virus – van 103 ziektegevallen. Zij vonden gemeenschappelijke mutaties op twee locaties in het genoom. Het team identificeerde twee types van het virus op basis van verschillen in het genoom op deze twee locaties. Van de 103 onderzochte virusstammen waren er 72 van het ‘L-type’ en 29 van het ’S-Type’.
Een aparte analyse van het team wijst erop dat het L-type voortkomt uit het oudere S-type. De eerste stam is waarschijnlijk opgekomen rond de tijd dat het virus van dieren op mensen oversprong. De tweede is kort daarna ontstaan, zegt het team. Beide zijn betrokken bij de huidige wereldwijde uitbraak. Het feit dat het L-type vaker voorkomt, lijkt er volgens het team op te wijzen dat deze vorm ‘agressiever’ is dan het S-type.
‘Er lijken inderdaad twee verschillende stammen te zijn’, zegt evolutionair geneticus Ravinder Kanda van de Oxford Brookes-universiteit in het Verenigd Koninkrijk. ‘Het L-type verspreidt zich misschien agressiever, maar we hebben nog geen idee hoe de onderliggende genetische veranderingen samenhangen met de ernst van de ziekte’, zegt ze.
‘Ik denk dat het een feit is dat er twee stammen zijn’, zegt mathematisch epidemioloog Erik Volz van het Imperial College in Londen. ‘Het is normaal voor virussen om te evolueren als ze overgedragen worden.’
Verschillen tussen de stammen
Het is cruciaal om te weten hoeveel stammen van het virus er bestaan. Over de hele wereld wordt door meerdere groepen gewerkt aan een vaccin voor het coronavirus . Een vaccin moet eigenschappen die gevonden worden in beide stammen als doelwit hebben om effectief te kunnen zijn.
De verschillende tussen de twee gevonden stammen zijn miniem. Ze kunnen niet eens echt aparte ‘stammen’ genoemd worden, zegt Jones. Veel van de genetische verschillen hebben geen effect op de productie van eiwitten en veranderen dus niet hoe het virus werkt of de symptomen die het veroorzaakt, zegt hij. De ene stam is dan niet dodelijker dan de andere.
‘In praktische termen: het virus is zoals het was toen het voor het eerst de kop opstak’, zegt Jones. ‘Er is geen bewijs dat het erger wordt.’
Deze gedachte wordt gesteund door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het onderzoek van Tang en collega’s wijst alleen op een genetische diversiteit in het virus. Dat betekent niet dat het verandert, vertelt een vertegenwoordiger aan New Scientist.
Selectiedruk
Dat is echter niet met zekerheid te zeggen. Het onderzoek omvat maar 103 ziektegevallen. Een grotere online database heeft genetische resultaten van 166 ziektegevallen verzameld. Beide zijn maar een kleine druppel in de grote oceaan van ruim 100.000 officieel gerapporteerde besmettingen.
Jones zegt dat we kunnen verwachten dat er meer stammen ontstaan. Epidemiologen zijn het erover eens dat, als een persoon eenmaal geïnfecteerd is met het coronavirus, het onwaarschijnlijk is dat diegene opnieuw besmet kan worden. Althans, zolang het virus niet muteert naar een vorm die de verdedigingslinie van het immuunsysteem kan doorbreken.
Deze ‘selectiedruk’ kan leiden tot de uitbraak van nieuwe stammen, zegt Jones. Dat is wat we ook zien bij de klassieke griep. Elk jaar komen er nieuwe varianten opzetten die mensen kunnen infecteren, ongeacht of ze al ooit eerder de griep gehad hebben.
We zouden hetzelfde patroon de komende jaren kunnen gaan zien bij het nieuwe coronavirus, zegt Jones. ‘Ik zie het nog niet verdwijnen in de nabije toekomst.’
