Zwangeren lijken geen groter risico te lopen om heftige symptomen van COVID-19 te vertonen. Ook lijkt het virus niet naar de foetus overgedragen te worden. Maar er zijn nog veel dingen onbekend over dit onderwerp.
Terwijl het coronavirus wereldwijd om zich heen grijpt, geldt het advies om voorzorgsmaatregelen te treffen om niet besmet te raken. Denk aan het zingen van je favoriete deuntje van 20 seconden terwijl je je handen wast, onnodig reizen vermijden en vanuit huis werken. Maar hoe zit het met vrouwen die zwanger zijn? Lopen zij of hun baby’s risico?
Tot nu toe is de informatie hierover relatief schaars. Zwangeren in China die de diagnose COVID-19 kregen, worden behandeld in daarvoor aangewezen ziekenhuizen. Het handjevol gepubliceerde rapporten over deze zieken beschrijft hooguit een tiental personen. Maar de eerste berichten wijzen erop dat COVID-19 zwangeren en hun baby’s niet al te zwaar treft.
Andere virussen
Een reden om je zorgen te maken over COVID-19 tijdens de zwangerschap, is dat zwangeren een grotere kans hebben om ernstig ziek te worden van de griep. Dat komt deels doordat zwangerschap het immuunsysteem onderdrukt. Daarnaast kunnen in de latere stadia van een zwangerschap de foetus en baarmoeder andere organen platdrukken, waaronder de longen. Dat kan ervoor zorgen dat sommige delen van de longen minder goed in staat zijn om ingeademde lucht te verversen, waardoor ze vatbaarder zijn voor infecties.
Sommige soorten infecties lijken ook de foetus in gevaar te brengen. Langdurige hoge koorts tijdens zwangerschap, zeker in het eerste trimester, kan bepaalde geboorteafwijkingen veroorzaken. ‘Met een virusinfectie tijdens de zwangerschap is er risico op een miskraam, doodgeboorte, groeiproblemen en misvorming bij de foetus’, zegt verloskundig onderzoeker David Baud van het Lausanne Universiteitsziekenhuis in Zwitserland.
Er is enig bewijs dat zwangere personen een hoger risico lopen op een ernstige ziekte door MERS en SARS – virussen die lijken op het nieuwe coronavirus – en dat deze besmettingen ook het risico op een miskraam verhogen. Maar het is moeilijk om dat met zekerheid te zeggen. Zeker omdat ook bij deze virussen maar van een een handjevol besmette zwangeren gegevens zijn, terwijl miskramen bij ongeveer een kwart van alle zwangerschappen voorkomen.
Nieuwe studies
Vorige week publiceerden onderzoekers onder leiding van Yalan Liu van de Huazhong Universiteit van Wetenschap en Technologie in China een rapport over vier vrouwen die ziek waren van het coronavirus toen ze bevielen van hun baby’s. De vier baby’s werden allemaal gezond geboren, zonder enig COVID-19-symptoom.
Een van de baby’s had lichte problemen met ademen, maar na een paar dagen behandeling herstelde die goed. Twee baby’s hadden uitslag, maar die verdween binnen tien dagen zonder behandeling. Drie baby’s zijn getest op het coronavirus. Geen van de drie was ermee besmet.
Een andere studie bij negen vrouwen die in totaal van tien baby’s bevielen, rapporteerde wisselende uitkomsten. Negen baby’s overleefden en geen van hen testte positief voor het nieuwe coronavirus. Maar wel werden zes baby’s geboren met kortademigheid en hadden twee baby’s koorts.
Ook goed nieuws
Andere rapporten zijn geruststellender, zegt Pat O’Brien, vicevoorzitter van het Royal College van Verloskundigen en Gynaecologen (RCOG) in het Verenigd Koninkrijk. Een rapport over vijftien vrouwen met COVID-19 tijdens de zwangerschap vond geen bewijs dat de vrouwen ergere symptomen hadden dan vrouwen die niet zwanger waren. ‘In dit rapport haalden de vrouwen een goed herstel zonder gebruik van antivirale medicijnen’, schrijven de auteurs.
Tegen de tijd dat de onderzoekers de studie publiceerden, waren elf van de vrouwen bevallen. Geen van hun baby’s was geïnfecteerd bij de geboorte.
‘Op het moment is er geen enkel bewijs dat er een verhoogd risico op miskramen is’, zegt O’Brien, die meeschreef aan de nieuwe Britse richtlijnen over COVID-19 bij zwangerschap van de RCOG, gepubliceerd op 21 maart. ‘Maar we snakken naar meer informatie.’ De richtlijnen worden regelmatig geüpdatet met het beschikbaar komen van nieuwe informatie, zegt hij.
Scheiden van moeder en baby
Artsen in China waren voorzichtig. Mensen die de diagnose COVID-19 kregen vlak voor de geboorte, werden twee weken gescheiden van hun pasgeboren baby’s. De baby’s kregen voeding met de fles en lijken gezond.
Het Amerikaanse Centrum voor Ziekte Controle en Preventie raadt vergelijkbare maatregelen aan. De Britse RCOG niet. ‘Het is een heel moeilijke beslissing en een kwestie van de voor- en nadelen tegen elkaar afwegen’, zegt O’Brien, wiens team samenwerkt met de Royal College van Kindergeneeskunde en Kindergezondheid. ‘Als je moeder en baby scheidt, verlies je alle voordelen van verbinding en betere borstvoeding.’
‘De Royal College van Kindergeneeskunde en Kindergezondheid neemt het standpunt dat de voordelen van de moeder en baby samenhouden opwegen tegen de risico’s van het overdragen van de besmetting van moeder op baby’, zegt O’Brien. Ook in Nederland houden we dit standpunt aan.
Eerste vaccin
De eerste rapporten wijzen erop dat het virus niet via borstvoeding van moeder op baby wordt overgedragen. Maar gezondheidsorganisaties adviseren moeders die besmet zijn met het virus om voorzorgsmaatregelen te treffen terwijl ze borstvoeding geven. De voorzorgsmaatregelen omvatten onder andere handenwassen en een gezichtsmasker dragen.
Vrouwen die herstellen van het virus voordat ze bevallen, zullen antilichamen tegen het coronavirus ontwikkelen. Zo kunnen ze via borstvoeding mogelijk hun baby’s juist beschermen tegen het virus. Op deze manier zouden zulke baby’s technisch gezien de eersten zijn die een vaccin tegen het virus krijgen, zegt O’Brien.
Bescherm vooral jezelf
Maar O’Brien, zijn collega’s en hun tegenhangers in de rest van de wereld hebben geen definitieve antwoorden. Ze wachten op nieuwe data die verzameld worden door ziekenhuizen die vrouwen tijdens en na de zwangerschap behandelen. ‘We hebben nog zo weinig informatie’, zegt O’Brien.
In de tussentijd raadt Baud aan dat zwangeren voorzorgsmaatregelen nemen om zichzelf te beschermen, zoals drukke gebieden vermijden en regelmatig de handen wassen.
Baud raadt ook aan dat artsen mensen die zwanger zijn ook wanneer ze hersteld zijn van een infectie in de gaten blijven houden. ‘We stellen voor dat er, nadat de moeder hersteld is, elke twee tot vier weken een echo gemaakt wordt’, zegt hij.
