Een gefossiliseerde schedel in barnsteen die onderzoekers recentelijk toeschreven aan een kleine vogelachtige dinosaurus is bij nader inzien waarschijnlijk een hagedis.
Een maand geleden analyseerden paleontologen een schedel die bewaard is gebleven in barnsteen. Ze kwamen tot de conclusie dat de schedel waarschijnlijk aan een kleine kolibrie-achtige dinosaurus toebehoort, die 99 miljoen jaar geleden leefde. Nu heeft een andere groep onderzoekers het fossiel geanalyseerd en zij denken dat de schedel van een hagedis is.
Jing Lu van de Chinese Academie van Wetenschappen en haar collega’s vroegen naar kopieën van de CT-scans van het originele onderzoek en hebben de data opnieuw geanalyseerd. Ze zeggen dat bepaalde eigenschappen van de schedel veel meer bij de anatomie van een hagedis passen dan bij die van een vogel. Dit baseren ze met name op de structuur van de tanden en de vorm van de oogkassen.
Bizarre hagedis
Waar dinosaurussen normaal gesproken tanden hebben die ontwikkelen in tandkassen, zijn de tanden van dit diertje, genaamd Oculudentavis khaungraae, samengesmolten. Deze eigenschap komt vaker voor bij hagedissen, aldus Lu en haar collega’s.
De auteurs van het originele artikel dat het fossiel beschreef, schreven deze eigenschap toe aan het feit dat het fossiel zo klein is: de schedel is maar 1,4 centimeter breed. Maar Lu’s groep zegt dat er geen bewijs is dat de grootte van de schedel tot deze morfologische verandering leidt.
De structuur van het bot achter de oogkas van O. khaungraae heeft ook een meer typische hagedisvorm, zegt Lu. Doordat deze soort als vogel werd bestempeld, leken de eigenschappen erg bijzonder, zegt ze. Echter, als je bedenkt dat het een hagedis is, zijn de anatomische eigenschappen veel normaler.
‘Je moet een wetenschappelijk verhaal voorzichtig opbouwen op basis van de goede taxonomische identificatie’, zeggen de onderzoekers van Lu’s team. ‘We zijn erg benieuwd naar wat Oculudentavis khaungraae écht is, want het is alsnog een heel bizarre hagedis. Daarnaast is de positie in de hagedissenfamilieboom onzeker.’
Kolibrie in het Krijt
Hans Sues van het National Museum of Natural History in Washington D.C. was bij geen van beide studies betrokken. Hij zegt dat de schedel inderdaad meer op een hagedis lijkt dan op een vogel of vogelachtige dinosaurus.
‘De schedel ontbeert belangrijke eigenschappen van vogels en nauw verwante dinosaurussen’, zegt Sues. ‘Daarentegen heeft het wel een aantal gebruikelijke eigenschappen van hagedissen. Het is belangrijk dat we de soort goed identificeren: nu denken we misschien onterecht dat er een kolibrie-achtige vogel in het Krijt aanwezig was.’
Jingmai O’Connor van de Chinese Academie van Wetenschappen, een van de schrijvers van het originele artikel over O. khaungraae, weigert te reageren tot de nieuwe resultaten zijn goedgekeurd voor publicatie.
