Uit onderzoek naar jaarringen blijkt dat bomen die sneller groeien ook sneller sterven. Wereldwijd leggen bomen nu al eerder het loodje als gevolg van stijgende CO2-concentraties en temperaturen. Dit houdt in dat bestaande bossen minder koolstof zullen opslaan dan we dachten, wat de klimaatverandering verergert.
‘Alle koolstof dat opgenomen wordt door de bomen, zal sneller vrijkomen’, zegt bosecoloog Roel Brienen van de Universiteit van Leeds. ‘Dit effect is al waargenomen op sommige plekken, zoals de Amazone.’
Hardlopers zijn doodlopers
Wetenschappers vermoedden al langer dat snel groeiende bomen snel sterven. Dit was al bewezen bij een aantal specifieke boomsoorten. Brienen en zijn collega’s hebben nu bevestigd dat dit een algemeen geldend principe is. Voor het onderzoek analyseerden de ecologen bestaande jaarringgegevens van over de hele wereld.
Het is nog onduidelijk waarom snelle groei leidt tot vroegtijdige sterfte. De onderzoekers suggereren dat bomen die sneller groeien eerder hun maximale grootte bereiken. ‘Dat is de eenvoudigste verklaring, maar we kunnen niet met zekerheid zeggen waar het door komt’, zegt Brienen.
Onderzoeken hebben al aangetoond dat er meer bomen sterven in verschillende gebieden, waaronder de Amazone. Dit onderzoek helpt verklaren waarom, hoewel waarschijnlijk ook andere factoren een rol spelen, zoals intensere droogtes, zegt Brienen.
Uit evenwicht
Als de CO2-concentraties en -temperaturen stabiel zijn, zouden ongestoorde bossen in evenwicht zijn en evenveel CO2 vrijgeven als ze opnemen. De stijgende CO2-concentraties en temperaturen hebben tot dusver de algehele groei gestimuleerd. Dat betekent dat bestaande bossen meer koolstof opnemen. Ze nemen ongeveer een derde op van alle extra CO2 die we de atmosfeer in pompen.
Veel CO2-modellen gaan ervan uit dat deze groeispurt zal aanhouden. Eenvoudige simulaties van Brienen en zijn collega’s suggereren echter dat de opname van koolstof zal afnemen naarmate meer bomen sterven. Een studie eerder dit jaar wees uit dat de opname van koolstof al aan het afnemen is.
Dit geldt alleen voor bestaande, ongestoorde bossen. Door nieuwe bossen aan te planten, kan nog steeds veel koolstof worden opgeslagen. We moeten een mix van snelgroeiende en langzaam groeiende soorten planten om ervoor te zorgen dat de opgenomen koolstof opgesloten blijft, zegt Brienen.
