Sommige soorten spinnen kunnen een prooi uit de lucht grijpen zonder dat ze die kunnen zien. Onderzoekers hebben nu achterhaald hoe de dieren dat doen. Een van die spinnensoorten gebruikt zijn poten om het geluid van vliegende insecten op te pikken. Om het hapje te vangen, gooit hij vervolgens een netachtig web over zijn prooi.
De spin in kwestie is de netwerpende spin Deinopis spinosa, in het Engels ook wel de ogre-faced spider (spin met het gezicht van een oger) genoemd. Hij woont in het zuiden van de Verenigde Staten en in delen van het Caribisch gebied en Zuid-Amerika. Het is een ‘Jekyll en Hyde’-achtig schepsel, zegt neurobioloog Ronald Hoy van de Cornell-universiteit in New York. Overdag camoufleert het dier zich zodat het op een takje lijkt, maar ’s nachts gaat het op jacht.
De spin bungelt ondersteboven in zijn eenvoudige web totdat er een prooi onder hem door vliegt. Op dat moment duikt de spin naar voren en werpt hij een net, dat hij vooraf gesponnen heeft en tussen zijn vier voorpoten vasthoudt, over de prooi heen.
Ogen en ‘oren’
‘We wisten al dat ze hun grote ogen gebruiken om die prooi onder hen te zien’, zegt spinnenexpert Jay Stafstrom, ook werkzaam bij Cornell. ‘Als je de spinnen tijdelijk verblindt, kunnen ze namelijk onder zich niets meer vangen.’
Stafstrom ontdekte echter dat de spinnen ook een soort salto achterover kunnen maken om insecten te vangen die juist boven hen vliegen. Dat leek vreemd, want deze insecten bevinden zich waarschijnlijk buiten het gezichtsveld van de spinnen.
Stafstrom, Hoy en hun collega’s vermoedden daarom dat de spinnen niet alleen hun ogen gebruiken voor de jacht, maar ook geluidssignalen. Ze vroegen zich met name af of een relatief onbekend orgaan op spinnenpoten, dat simpelweg het ‘middenvoetsorgaan’ wordt genoemd, misschien geluid kan detecteren.
Zenuwen
De onderzoekers testten de reacties van de spinnen op opnames die klinken als vliegende insecten. Vervolgens keken ze ook of geïsoleerde spinnenpoten zenuwreacties vertonen bij deze geluiden.
Ze ontdekten dat de spinnen hun salto achterover maakten als bij de geluidsopnames, en dat geïsoleerde poten zenuwreacties vertonen bij een breed scala van frequenties, van 100 tot 10.000 hertz. ‘Mensen vragen zich altijd af of er ergens buitenaardse wezens zijn, maar deze spinnen zijn een voorbeeld van de rare wezens die al onder ons leven’, zegt Hoy.
Ongevaarlijk monster
Netwerpende spinnen hebben misschien een monsterlijk gezicht, ze zijn met hun 25 millimeter lange lichamen relatief ongevaarlijk voor mensen. ‘Ik ben maar één keer gebeten’, zegt Stafstrom, die honderden spinnen met de hand verzamelde voor zijn experimenten. De meeste daarvan laat hij achteraf weer los in het wild. ‘Het dier zat al zo’n tien minuten in mijn hand voordat het eindelijk beet. De beet jeukte maar een paar minuten.’
