Tijdens het eerste quantumschaaktoernooi ter wereld versloeg een speler van Amazon vertegenwoordigers van vijf andere bedrijven die betrokken zijn bij het ontwerpen van quantumcomputers.
Quantumschaken, ontwikkeld door Chris Cantwell van Quantum Realm Games in Californië, is een gekke versie van het bekende schaakspel. De regels zijn uitgebreid met verschillende ideeën uit de quantummechanica.
Zo kunnen stukken in een superpositie worden geplaatst, wat wil zeggen dat een stuk meer dan één vakje tegelijk kan bezetten. Het stuk is dan ‘gesplitst’. Stukken kunnen ook met elkaar verstrengeld zijn. Het meten van de locatie van één quantumschaakstuk, het gesplitste stuk, bepaalt dan zowel waar dit stuk zich daadwerkelijk bevindt, als waar het stuk is dat de meting uitvoert. Dat is meestal het schaakstuk dat het gesplitste stuk probeert te slaan.
Schaakmat
In een quantumschaakspel bestaat er niet zoiets als schaak of schaakmat, wat een gewoon potje schaken besluit. De koning kan namelijk altijd een quantumzet doen, zodat die op meer dan één plaats tegelijk staat. Daarom moet je, om het spel te winnen, de koning van je tegenstander slaan terwijl je een quantummeting van zijn locatie uitvoert.
Als een stuk wordt gesplitst, kan er nog steeds een stuk overblijven wanneer het andere deel ervan wordt gevangen. Zo kun je een halve koning hebben. Dit maakt het spelen van het spel buitengewoon ingewikkeld.
Oneindig splitsen
‘Het is alsof je in een multiversum speelt waar de verschillende borden, in verschillende universums, met elkaar verbonden zijn’, zei natuurkundige Spiros Michalakis van het California Institute of Technology tijdens een livestream van het toernooi op 9 december. ‘Hiermee vergeleken is het 4D-schaken uit Star Trek stompzinnig.’
Hij en de andere organisatoren van het toernooi bespraken de mogelijkheid van een ‘oneindige koning run’. Hierbij stelt de verliezende speler het spel voor onbepaalde tijd uit door zijn koning in steeds meer quantumsuperposities te splitsen. Cantwell zei echter dat uiteindelijk de kans dat de koning op een bepaald veld staat zo laag zou zijn dat de computer die naar beneden zou moeten afronden en alle gesplitste koningen zouden verdwijnen.
In de praktijk waren de wedstrijden in het toernooi echter getimed: Amazons speler Aleksander Kubica versloeg Doug Strain van Google in de laatste ronde omdat Strain geen tijd meer had.
Vertrouwd spel
Het uiteindelijke doel van quantumschaken, dat beschikbaar is voor het publiek op spelletjesplatform Steam, is om de basisprincipes van de quantummechanica vanuit een al bekend spel te leren, zei Cantwell.
‘We kennen het bordspel schaken. Je past de quantumconcepten hierop toe’, zei Internationaal Grootmeester Anna Rudolf tijdens de livestream. ‘Quantumschaken is veel complexer dan de normale versie, maar dezelfde basisconcepten blijven gelden.’
