Een succesvol pandemiebeleid valt of staat niet met het gender van de regeringsleider, concludeert een internationaal team onderzoekers. Maar de culturele waarden die vrouwelijk leiderschap mogelijk maken, geven die landen wel een voorsprong.
Welke regeringsleiders weten het aantal coronabesmettingen en het sterftecijfer in hun land laag te houden? Als je ze op een rijtje zet, valt één ding op: het zijn de vrouwelijke leiders die hun land succesvol door de crisis loodsen. Althans, dat is wat verschillende media de afgelopen maanden hebben beweerd. Ook eerder onderzoek lijkt erop te wijzen dat een land beter af is met een vrouw aan het hoofd. Maar klopt dat eigenlijk wel? Een nieuw onderzoek zet de feiten op een rijtje en concludeert: ja, maar niet op de manier dat je denkt.
Het valt niet te ontkennen dat de Duitse Angela Merkel, de Nieuw-Zeelandse Jacinda Ardern en Tsai Ing-Wen uit Taiwan succes boeken met hun coronabeleid. Maar dat wijst er niet op dat vrouwelijke leiders over het algemeen beter handelen tijdens de pandemie, zo stellen Amerikaanse en Britse onderzoekers.
Zij bekeken het aantal besmettingen en covid-19-sterftegevallen in 175 landen. Hoewel het er in eerste instantie op lijkt dat landen met vrouwelijke leiders minder coronadoden tellen, blijkt dit niet statistisch significant. Of, in gewone taal: het valt niet te bewijzen.
Oorzaak en gevolg
Volgens de wetenschappers is het waarschijnlijker dat de culturele waarden die per land verschillen doorslaggevend zijn bij het bepalen van het coronabeleid en dus ook bij het inperken van het dodenaantal. Dat staat overigens wel in verband met wie het land kiest als leider, zeggen de onderzoekers.
Landen waar zaken als individualisme en machtsongelijkheid tegen de culturele waarden indruisen, kiezen sneller voor een vrouw als leider. Dezelfde waarden helpen daarnaast óók bij het succesvol managen van een crisis. Bovendien is het politiek landschap in landen met deze waarden vaak ingericht zodat er overleg kan plaatsvinden, wat leiders ondersteunt bij het komen tot een succesvolle aanpak.
Slagkracht
‘Ons werk laat zien dat het gender van de leider er zeker toe doet, maar niet op de manier waarop nu gesproken wordt’, zeggen de onderzoekers. ‘Vrouwen die deze landen leiden doen aan succesvol crisismanagement; niet omdat ze vrouw zijn, maar omdat ze landen leiden die eerder een vrouw aan de top plaatsen.’
Sociaal-psycholoog Wendy Andrews van de Vrije Universiteit Amsterdam is niet verrast dat dat de waarheid wat complexer is dan die op het eerste gezicht lijkt. ‘Het idee dat de eventuele voordelen van het hebben van een vrouw aan het roer pas zichtbaar worden als deze vrouwelijke leider ook de slagkracht heeft om een verschil te maken, klinkt redelijk: je kunt uiteraard gemakkelijker een goal scoren als de bal je wordt toegespeeld.’
Selectief winkelen
Krantenkoppen die pleiten dat vrouwen het beter doen dan mannen, zijn dus te zeer versimpeld, stellen de onderzoekers. Volgens hen zijn die koppen veelal het resultaat van selectief winkelen. Berichten waarin succesvolle landen met vrouwelijke regeringsleiders worden afgezet tegen landen waar corona woekert en waar een man aan het hoofd van de regering staat, gaan voorbij aan het feit dat er ook voorbeelden zijn van ‘mannelijke landen’ met een succesvolle aanpak.
Neem bijvoorbeeld Vietnam, een land met mannelijk leiderschap. Ondanks de grote bevolking van 97 miljoen mensen zijn hier slechts tientallen mensen gestorven aan covid-19. Doordat veel analyses alleen naar economisch welvarende landen kijken, raakt het beeld vertekend, zeggen de onderzoekers.
Toetsresultaat
Andrews plaatst wel een kanttekening bij het nieuwe onderzoek. ‘Om een rechtstreekse vergelijking te maken tussen het dodental in landen geleid door een man dan wel een vrouw is de gebruikte sample wel erg klein’, zegt zij. Dat geldt met name voor het aantal landen dat geleid is door een vrouw, dat slechts 8 procent van het totaal beslaat.
‘Omdat er veel factoren zijn die het aantal overlijdens kunnen beïnvloeden, verwacht je dat de impact van een mannelijke dan wel vrouwelijke leider relatief klein is. Dan zou je een grotere sample willen hebben om die impact echt betrouwbaar te kunnen toetsen’, aldus Andrews.
De onderzoekers publiceerden hun vondsten in het wetenschappelijk tijdschrift PLOS ONE.
