Wanneer je bent besmet met het rhinovirus, een van de belangrijkste veroorzakers van verkoudheid, kan dat het coronavirus de pas afsnijden. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek. De interactie tussen deze twee virussen verklaart misschien waarom sommige mensen zoveel meer last hebben van covid dan andere.
Eerder is al aangetoond dat een infectie met het rhinovirus beschermt tegen het Influenza A-virus, het meest voorkomende griepvirus. Nu is dit ook bevestigd voor het coronavirus.
De oorzaak van deze bescherming is dat een geïnfecteerde cel een bepaald stofje vrijgeeft na een besmetting met het rhinovirus. Dat stofje, interferon genaamd, waarschuwt naburige cellen dat er een indringer is. Als reactie hierop wapenen die cellen zich met antivirale eiwitten. Die eiwitten gaan vervolgens de strijd aan met het coronavirus – die ze winnen.
Als sneeuw voor de zon
Onderzoekers aan de Universiteit van Glasgow keken naar gelijktijdige infectie van het rhinovirus en het coronavirus in gekweekte longcellen. Coronavirusdeeltjes waren niet te vinden als de cellen eerst met het rhinovirus besmet waren.
Als na infectie met het coronavirus de cellen vervolgens besmet werden met het rhinovirus, verdween het coronavirus ook als sneeuw voor de zon. De onderliggende oorzaak hiervoor was het interferon dat werd geproduceerd als reactie op het binnendringen van het verkoudheidsvirus.
Het interferon voorkomt niet dat het coronavirus een cel kan binnendringen. Maar een virus kan alleen ‘overleven’ (strikt genomen bestaat het gros van de virussen slechts uit een pakketje genetisch materiaal en leven ze dus niet) als het kopieën van zichzelf kan maken in zo’n binnengedrongen cel. Het interferon zorgt ervoor dat het coronavirus daar niet in slaagt. En dan is het einde verhaal voor het virus.
Perfect huwelijk
Is dezelfde bevinding ook te vertalen naar de longen in ons lichaam? Een long is nu eenmaal veel complexer dan een kweekschaaltje met wat cellen. Dit soort onderzoek in mensen is nu heel lastig, omdat infecties door alle coronamaatregelen sowieso al minder kans maken. Of een verkoudheidje ook antiviraal zou werken in het lichaam is daardoor moeilijk te zeggen; verder onderzoek is nodig om dat vast te stellen.
Als dat inderdaad het geval is, lijkt dat een perfect huwelijk tussen het rhinovirus en de gastheer – wij. Het rhinovirus vindt in ons een prima onderkomen waar het zich ongestoord kan reproduceren. Wij hebben alleen te kampen met een lichte verkoudheid en zijn beschermd tegen een coronabesmetting. Kan het rhinovirus een oplossing vormen voor het wereldwijde probleem waar we nu al meer dan een jaar mee kampen?
‘Ik weet niet of een opzettelijke infectie met het rhinovirus het aantal coronabesmettingen tot stilstand kan brengen’, zegt Frank van Kuppeveld. Hij is hoogleraar virologie aan de Universiteit Utrecht en was niet betrokken bij het onderzoek. Er zijn verschillende rhinovirussen, ze komen veel voor en veel mensen al antistoffen hebben tegen meerdere varianten. Om een interferonrespons op te wekken, moet je lichaam die variant van het rhinovirus nog niet eerder zijn tegengekomen, zegt Van Kuppeveld. Geen heel praktische oplossing, dus. Het belangrijkste is nu om deze interactie te testen in het lichaam zelf.
Goede timing
Toch wil Van Kuppeveld niet uitsluiten dat een verkoudheidje een gunstige impact heeft op de coronabesmettingen. Wel is het een kwestie van goede timing. De infecties met de twee verschillende virussen moeten snel op elkaar volgen, anders heeft het interferon door het rhinovirus niet het gewenste antivirale effect. Als het coronavirus al even – zeg, een dag of wat – heeft kunnen huizen in je longen, zal het interferon dat boven in je longen wordt gemaakt als reactie op het verkoudheidsvirus daar niet zo veel meer aan kunnen veranderen.
Hoe dan ook is het een belangrijke vondst. ‘Deze kennis helpt ons te begrijpen waardoor het ziekteverloop van covid-19 zo kan verschillen. Waarom worden sommige mensen doodziek en hebben anderen nauwelijks klachten? En waarom wordt de ene wel besmet en de ander niet? Een infectie met het rhinovirus zou hierin een rol kunnen spelen.’
