Hoe komen wetenschappers tot dat ene inzicht dat het verloop van hun carrière bepaalt? Daarover vertellen ze in de rubriek Eureka, elk weekend in het AD, verzorgd door de redactie van New Scientist. Deze keer: Marc Swerts, hoogleraar gespecialiseerd in non-verbale communicatie aan de Tilburg University.
‘Ik zit dagelijks in de auto van mijn woonplaats Grote Brogel in België naar Tilburg University. Elke dag luister ik naar dezelfde radioprogramma’s en hoor ik op het hele uur het nieuws, voorgelezen door dezelfde mevrouw. Het was ergens in 2009 toen ik doorkreeg dat ze heel consequent klemtonen verkeerd gebruikte. Ze benadrukte heel vaak de foute woorden, wat soms hele verkeerde suggesties kan wekken. Het maakt namelijk nogal wat uit of je in een zinnetje als ‘ik voel me serieus genomen’ het accent op het laatste of voorlaatste woord legt.
Waar ligt het nou aan dat de ene spreker heel goed bekt en de ander totaal de plank misslaat, vroeg ik me af. Daar ter plekke, net over de grens, besloot ik dat ik hier verder onderzoek naar wilde doen.
Ik ben me gaan verdiepen in de bijdrage van prosodie – intonatie, spraakmelodie, ritme en pauzering – in combinatie met non-verbale cues zoals handgebaren en gezichtsexpressies. Ik wilde weten of je wetenschappelijk kon vaststellen wat de meerwaarde is van dit soort signalen.
Uiteindelijk zijn we tot inzichten gekomen die heel toepasbaar zijn. Dankzij ons onderzoek optimaliseren we computergegenereerde spraak van avatars. Onze bevindingen zijn ook van belang voor trainingsprogramma’s, bijvoorbeeld bij het leren van een tweede taal.
Ik krijg wel eens de vraag of ik een gouden tip heb voor iemand die in het openbaar moet spreken. Lees nooit voor, zeg ik dan. Bereid het goed voor, maar spreek spontaan. Het is leuker om naar een aarzelpauze te luisteren dan naar iemand die monotoon iets afratelt.’
