Wilde dieren in de buurt van steden hebben een grotere kans om drager te zijn van een ziekteverwekkende parasiet. Huiskatten lijken een belangrijke rol te spelen bij de verspreiding van deze ziekteverwekker.
Het draait hierbij om de ziekteverwekker Toxoplasma gondii, die toxoplasmose veroorzaakt. Deze parasiet kan ieder warmbloedig dier, inclusief de mens, infecteren. Tussen de 30 en 50 procent van alle mensen is besmet met T. gondii. In de meeste gevallen veroorzaakt de infectie geen symptomen. Mensen en dieren met een verzwakt immuunsysteem kunnen er echter chronisch ziek van raken of zelfs aan overlijden.
‘Toxoplasma gondii is zowel voor de mens als in de natuur een belangrijke ziekteverwekker’, zegt ecoloog Amy Wilson van de Universiteit van Brits-Columbia in Canada. ‘Infecties duren namelijk levenslang, worden geassocieerd met meerdere chronische ziektes en komen relatief vaak voor onder zowel mensen als wilde dieren.’
Wilde katten en huiskatten zijn de voornaamste dragers van T. gondii. De parasiet groeit en vermenigvuldigt zich in deze dieren. Contact met uitwerpselen van katten is een van de meest voorkomende manieren waarop toxoplasmose zich verspreidt.
Vrij rondlopen
Wilson en haar collega’s analyseerden 45.079 gevallen van toxoplasmose onder 238 wilde zoogdiersoorten, met gegevens uit 202 eerder gepubliceerde studies. Het team vergeleek de besmettingsgraden met factoren zoals menselijke bevolkingsdichtheid, jaarlijkse regenval en temperatuur. Daarmee probeerden ze voorspellers voor de aanwezigheid van toxoplasmose te identificeren.
De onderzoekers ontdekten dat de ziekte veel voorkomt onder wilde zoogdieren die dicht bij steden leven. Ook was er een sterke samenhang tussen warmere temperaturen en hoge besmettingsgraden.
Aangezien een hogere bevolkingsdichtheid samengaat met een groter aantal huiskatten, ondersteunen deze resultaten het idee dat vrij rondlopende huiskatten belangrijke veroorzakers van deze besmettingen zijn, zegt Wilson.
Volksgezondheid
De auteurs van de studie zeggen dat de natuurlijke leefomgeving van wilde zoogdieren wordt verdrongen door stedelijke uitbreiding. Daardoor neemt populatie van deze dieren af in de buurt van steden. Als gevolg kunnen huiskatten hier makkelijker ronddwalen in de natuur, zonder dat ze roofdieren tegenkomen.
Verantwoordelijk beheer van huiskatten kan, samen met het behoud van natuurlijke leefomgevingen, de verspreiding van de ziekteverwekker tegengaan, zegt Wilson. Dit komt volgens haar zowel wilde dieren als de volksgezondheid ten goede.
‘Deze studie toont ook de waarde van het samenvoegen van bewijs uit een groot aantal arbeidsintensieve veldstudies’, zegt ecoloog Konstans Wells van de Swansea Universiteit in het Verenigd Koninkrijk. ‘Hiermee breng je de risico’s op ziektes in kaart. Ook helpt het je begrijpen onder welke omstandigheden dieren en wijzelf wereldwijd ziekte-uitbraken riskeren.’
