Hier zijn ze: de favoriete populairwetenschappelijke boeken van het afgelopen jaar, van de redactieleden van New Scientist.
De kerstvakantie is bij uitstek de periode om weer eens lekker te lezen – zeker nu skivakanties, borrels en feestjes er even niet inzitten. De redactieleden van New Scientist krijgen behoorlijk wat populairwetenschappelijke boeken onder ogen. Hierbij hun persoonlijke favorieten uit 2020. Welke gaat u lezen?
De race tegen de schildpad
Yannick Fritschy, redacteur: ‘Stel dat je in een lift door de ruimte zweeft, stel dat je een duiveltje bij een poortje zet… De mooiste experimenten die er bestaan, zijn gedachte-experimenten. Geen haperende apparaten of begrensde mogelijkheden. Door alleen maar logisch na te denken, kun je de manier waarop we naar de wereld kijken op zijn kop zetten – zoals Einstein deed met zijn relativiteitstheorie.
In De race tegen de schildpad beschrijft Marcel Vonk op uitstekende wijze de interessantste gedachte-experimenten uit de natuurkunde. Door je mee te nemen in de hersenspinsels van grote natuurkundigen zet het boek je eigen verbeeldingskracht lekker aan het werk. Stel nou dat je dit boek gaat lezen. Zou je daar dan spijt van krijgen?’
Dag & Nacht
Laura Bergshoef, stagiair: ‘Ik kan echt urenlang omhoog kijken: naar gekke wolkenpatronen, naar de maan, of door een telescoop het diepe heelal in… Maar nu Nederland zo goed als op slot zit en de kou is toegeslagen, kijk ik liever naar diezelfde wonderlijke fenomenen in een van mijn lievelingsboeken: Dag & Nacht.
Dit boek staat vol prachtige afbeeldingen van wat er allemaal aan de hemel te zien is. Leuker nog, de verschijnselen worden toegelicht door mijn twee grote helden: Govert Schilling en Helga van Leur. Nu weet ik dat UFO-wolken vaak een voorbode zijn voor een weersverslechtering en dat de gemiddelde afstand tussen de maan en de aarde toeneemt met ongeveer 4 centimeter per jaar. Als Nederland straks weer van het slot gaat, heb ik in elk geval genoeg te vertellen.’
Licht in de duisternis
Jim Jansen, hoofdredacteur: ‘2019 was het jaar van de foto der foto’s en in 2020 verscheen een boek over the making of van die beroemde foto: het eerste beeld van een zwart gat, gemaakt door astrofysicus Heino Falcke en heel veel collega’s. Licht in de duisternis vertelt het verhaal van de oermens die naar de hemel kijkt en leidt naar de beroemde persconferentie van 10 april 2019, waar Falcke de wereld liet mee kijken ‘naar de poorten van de hel’.
Het mooie aan dit boek is de combinatie van een algemeen verhaal over sterrenkunde en de persoonlijke noten van de auteur. Licht in de duisternis is een verhaal over een van de grootste mysteries van universum: een zwart gat. En dat verhaal leest als een spannend en mysterieus jongensboek.’
Wat is leven?
Fenna van der Grient, coördinator boeken: ‘Wat me vooral aansprak aan Wat is leven is de interessante kijk die de auteur heeft op de filosofische vraag wat het leven nou eigenlijk definieert. Maar voordat biochemicus en Nobelprijswinnaar Paul Nurse daaraan toekomt, geeft hij eerst een compleet overzicht van alles wat met het leven te maken heeft: wat we weten, hoe we dat weten en ook wat we nog niet weten. Hij is natuurlijk niet de eerste die dat doet, maar zijn eigen fascinatie voor het vakgebied en de vele anekdotes maken het boek bijzonder de moeite waard!’
Een leven op onze planeet
Dennis Vaendel, stagiair: ‘Het nieuwste boek van David Attenborough is er een dat je het liefst meteen uitleent aan al je kennissen. Vrijwel dagelijks horen we somber stemmende berichten over de beroerde staat van de natuurlijke wereld. Toch slaagt de Brit erin om je met een frisse blik naar de problematiek te laten kijken. Zijn boodschap is er een van urgentie, maar ook van hoop en optimisme.
Voor zijn natuurdocumentaires reisde de 94-jarige bioloog de hele wereld over. Het lezen van zijn avontuurlijke levensverhaal is boeiend, zeker omdat dit knap is verweven met een groter verhaal: de alsmaar toenemende impact van de mens op de planeet. Deze persoonlijke aanpak werkt goed: waar nieuwsberichten over dit onderwerp vaak abstract blijven, wordt het probleem nu echt tastbaar. Daarnaast laat Attenborough zien hoe we de natuur weer kunnen herstellen. Dit laat je als lezer met een hoopvol gevoel achter. De duurzame toekomst van Attenborough klinkt als een wereld waarin ik zeker zou willen leven. En een die, als genoeg mensen dit boek lezen, ook zeker binnen handbereik ligt.’
De reis van onze genen
Joris Janssen, redacteur: ‘Reizen zit Europeanen in de genen. Letterlijk. De reis van onze genen reconstrueert aan de hand van DNA-bewijs hoe de mens zich over de aarde verspreidde. Van de eerste oermensen die Afrika verlieten tot de migratiestromen die Europa en de rest van de westerse wereld hun gezicht hebben gegeven. Het is een uniek boek doordat de auteurs de bevindingen in het licht plaatsen van de huidige vluchtelingencrisis. Daar nemen ze geen standpunt over in, maar ze laten bijvoorbeeld zien dat zoiets als de ‘Balkanroute’ zeker geen moderne uitvinding is. Het boek geeft zowel een prachtig inkijkje in de menselijke geschiedenis als duiding bij de huidige ingewikkelde situatie aan Europa’s grenzen.’
R.I.P. Heelal
Jean-Paul Keulen, eindredacteur: ‘Ik weet het, het is niet netjes. Het boek dat ik ga aanraden is er namelijk een van dezelfde uitgeverij als New Scientist, geschreven door een van mijn collega’s – en ik was zelf ook nog eens de eerste lezer van het manuscript. Zo’n titel hoor je dus eigenlijk buiten beschouwing te laten. Maar ik kan er niet onderuit: R.I.P. Heelal was mijn grote favoriet van 2020. Zoveel helder uitgelegde wetenschap én zoveel schrijfplezier in zo’n dun boekje… Ik maak een respectvolle buiging naar mijn mederedacteur Ans en druk iedereen met ook maar het kleinste beetje interesse in het universum op het hart: doe jezelf een plezier en haal dit Pocket Science-deel in huis.’
Verweven leven
Ans Hekkenberg, redacteur: ‘Heel af en toe komt er een boek op je pad dat voor eens en voor altijd je fascinatie voor een onderwerp aanwakkert. Verweven leven, van Merlin Sheldrake, is er een van dat kaliber. Vergeet schattige dieren zoals panda’s en vreemde planten zoals venusvliegenvangers – als je écht een spannende saga over de natuur wil lezen, moet je je voorbij de flora en fauna wagen en je verdiepen in de wereld van de schimmels.
Sheldrake overtuigt zijn lezers dat al het aardse leven is verbonden op manieren die je je nooit eerder hebt voorgesteld. En die openbaring alleen al maakt het boek net zo geestverruimend als sommige van zijn psychedelische hoofdrolspelers.’