Nog deze eeuw, zo beweert astronoom Seth Shostak, gaan we intelligente machines maken. En buitenaardse beschaving doen dat ongetwijfeld ook. Daarom, zo waarschuwt Shostak, zullen we bij onze speurtocht naar buitenaards leven waarschijnlijk veel eerder op dergelijke machines stuiten dan op het (buitenaards) leven zelf.
Shostak deed zijn uitspraak in het astronomisch vakblad, Acta Astronomica, dat gelukkig door de redactie van nu.nl wordt gelezen – anders had deze waarschuwing ons waarschijnlijk nooit bereikt. ‘Nog deze eeuw’ is natuurlijk een conservatieve schatting. Waarschijnlijk beschikken we al veel eerder over dergelijke machines. Maar zullen we ze dan werkelijk de kosmos insturen, om het vieze, gevaarlijke werk van kosmische exploratie voor ons te verrichten? We zouden wel willen. Zij niet.
Het grote voordeel van intelligente machines is natuurlijk dat ze vrijwel alle menselijke arbeid overbodig zullen maken. Zelfs het vullen van een weblog kan aan dergelijke apparaten worden overgelaten. Niemand die het opvalt. Het grote nadeel is uiteraard dat we voor dergelijke machines gevoelens gaan koesteren. Nu al zijn mensen in staat om hun computer streng toe te spreken, of juist lief te strelen. Diezelfde mensen zullen straks beweren dat intelligente machines recht hebben op een behandeling die bij hun intelligentie past. Regel één: wie er een aanschaft, mag hem geen verkeerde dingen leren. Bijvoorbeeld dat hij alle opdrachten van mensen zo maar moet uitvoeren omdat hij ‘maar’ een slaaf is – de slaaf van de mens. Wie een nieuwe machine koopt, mag de oude straks niet bij het grof vuil zetten – en zelfs de stekker eruit trekken, ‘laten inslapen’ zogezegd, zal voor velen onaanvaardbaar zijn. Want de mens is ook maar een intelligente machine, zeggen ze. En bij de mens die je dat ook niet.
De intelligente machine zal dus leiden tot een volstrekt vervagen van de ethische grenzen tussen mens en machine. En dat betekent dat het ethisch volstrekt onaanvaardbaar zou zijn om hen lukraak de ruimte in te sturen. Zoiets kan alleen op basis van vrijwilligheid. En een beetje intelligente machine kijkt wel linker uit. Nee, uitsluitend de machine van vlees en bloed is behept met de irrationale drang om op zoek te gaan naar ‘buitenaards leven’. Die zal dus de ruimte in gaan – terwijl de intelligente machines op de thuisbasis de boel draaiende houden. Shostak heeft dus ongelijk. Als beschavingen intelligente machines ontwikkelen, nemen die machines uiteindelijk de planeet over, terwijl hun scheppers door de ruimte gaan reizen, op zoek naar ‘contact’. Waar we dus straks op zullen stuiten, zijn geen machines, maar losers.
