Terwijl ik op een tochtig station de sneltreinen als gele kanonskogels zag langsrazen, moest ik opeens denken aan die pakweg 1500 arme drommels die jaarlijks hun woede op zichzelf richten en zelfmoord plegen.
Zo’n een op de acht verkiest daarvoor de trein en spoorbeheerder ProRail is dat zat. Traumatisch voor het personeel en het levert bovendien 400 uur vertraging op, stelde ProRail in een niet zo heel handige opstapeling van argumenten.
Dus komen er extra hekken, bordjes met noodnummers erop en gesprekken met de psychiatrische instellingen. Alles om het aantal zelfmoorden de komende vier jaar met 5 procent terug te brengen.
Zoals die dingen dan gaan. Zegt de ene spoormeneer tegen de ander: ‘We moeten nu echt eens iets doen aan die zelfdodingen’. Zegt de ander: ‘Dan moeten we wel een target afspreken.’ Zegt de een weer: ‘Zullen we beginnen met, ehm… 5 procent?’ En ziedaar, een Plan van Aanpak werd geboren.
Maar wacht eens, 5 procent minder treinzelfmoorden, hoeveel is dat eigenlijk? Inderdaad: 9 gevallen, in 4 jaar tijd. ProRail wil het aantal treinsuicides dus met 2 per jaar terugbrengen. Dat klinkt aardig, totdat je de zelfmoordstatistieken erop naslaat en ziet hoe heftig het aantal treinzelfmoorden schommelt:
Ik heb me een avond de rambam zitten rekenen, dus gunt u me dat ik het even technisch zeg: het gemiddeld aantal spoorspringers bedraagt 182 per jaar sinds 1990, met een standaarddeviatie van 20 zelfmoorden.
Daaraan hebben ze bij ProRail vast niet gedacht. Negen zelfdodingen meer of minder zegt helemaal niets. Het is een betekenisloos aantal. Ruis, een hoeveelheid die keurig binnen de toevallige jaarlijkse schommelingen valt. Pas bij een procent of 11 treinspringers minder krijg je wat wetenschappers een ‘effect’ zouden noemen.
Om nog te zwijgen over de vermeende toename van het aantal zelfdodingen, waarvan onder meer NRC Handelsblad gewag maakte. Inderdaad steeg dat totale aantal vorig jaar van 1435 naar 1525. Maar twee getallen maken nog geen trend: in 2005 waren het er meer, in de eerste helft van de jaren negentig trouwens ook.
Als er al een trend is, is het dat het aantal zelfmoorden heel geleidelijk afneemt – en ja, dat effect is wel degelijk reëel. Dat blijkt wel als je het gemiddeld aantal zelfdodingen per jaar over periodes van vijf jaar neemt:
Bedenk daarbij dat het aantal zelfmoorden ook sterk is gekoppeld aan zaken als het economisch tij, en je mag verwachten dat ProRail de wind van het leven de komende vijf jaar enigszins mee heeft.
Ik heb zo’n idee dat ze hun target wel halen, daar bij ProRail. Jammer alleen dat niemand beseft wat er werkelijk is gebeurd.
(c) De Volkskrant
