Ineens was hij daar, zo midden in mijn aandachtsveld: de rotbeestenverkiezing van VARA's Vroege Vogels. Ik weet niet waarom ik hem zo lang gemist heb, maar met de uitslag naderend moet ik hier toch wat over zeggen.
Eerst even het concept: op de website staat een lijst diersoorten die deels user-generated is, en waaruit je kan kiezen voor de verkiezing 'rotbeest' – de winnaar wordt op eerste Paasdag bekend gemaakt. En je kunt dus zelf nieuwe soorten aandragen.
Het is ten eerste echt de hypocrisie ten top. De lijst bestaat met name uit beesten waar we zelf de overlast voor hebben verzorgd. We hebben bijvoorbeeld een ideale leefomgeving voor ze gecreëerd, al sinds lang vervlogen tijden (de muis), of pas sinds relatief recent (Grauwe gans, tijgermug).
Anderen hebben mensen zelf geimporteerd (Muskusrat) of we hebben al hun predatoren weggehaald (kompaskwal), waardoor de aantallen konden exploderen. Uiteraard staan er ook huisdieren in, want als de hond erin moet, dan is er vast wel een hondenfundamentalist die de kat er ook in wil hebben.
Ook al is het onze eigen schuld dat we er overlast van hebben (en we dus eigenlijk 'de mens' toe zouden moeten voegen), het is ergens nog begrijpelijk. Maar sommige zijn ronduit bizar (de worm? werkelijk? Wat kun je tegen een worm hebben? Of tegen een buizerd, for that matter?)
Het oppervlakkige van de verkiezing wordt wel bewezen door de slecht geinformeerdheid. Zo staan de ganzen er liefst twee keer in met twee soorten, maar wordt alles dat fladdert onder de noemer 'mot' geschaard, terwijl daar god weet ik niet hoeveel soorten van zijn.
En het allerallerjammerst? Dat bioloog Midas Dekkers hier zijn medewerking aan verleent. Hij moet toch beter weten.
Maar los van alle onderbuikkeuzes, gewetensbezwaren en emotionele redenen: wat is nu het grootste bezwaar tegen een verkiezing als dit? Dat het te makkelijk is. Iedereen kan wel een mening hebben over een diersoort waar hij – voor zover hij weet – niks mee te schaften heeft. Maar ik zou graag de stemmers op 'worm' over willen brengen naar een planeet die exact als de aarde is, maar dan zonder wormen. En dan maar eens zien hoe leuk ze het nog vinden zonder compost en zonder dat lijken verdwijnen. En dit principe geldt voor alle soorten. Geen buizerds meer? Dan wint de Muis de volgende verkiezing met twee pootjes in zijn neus.
Elk organisme speelt per definitie een rol op deze planeet. De rotbeestverkiezing is dus eigenlijk de verkiezing: welk dier kent de Vroege Vogels kijker/luisteraar het slechtst?
Daarom lijkt het volgende me beter: de meest-ondergewaardeerde-soort-verkiezing. Welk dier kan het beste een imago-coach gebruiken? Want 90% van de te kiezen dieren is te onbekend..wat is het nut van een grauwe gans? Wat doet een kakkerlak nou eigenlijk verkeerd? Maar vooral: wat doet hij goed? Om de verkiezing eerlijk te maken krijgt elk dier een uitleg over wat hij nu eigenlijk bijdraagt aan de wereld, en over waarom we denken dat hij overlast geeft.
Maar ja, ik vrees dat Vroege Vogels het daar niet om te doen was. Die willen alleen maar het NOS-journaal en de krant halen met gratis publiciteit. En dat de kloof tussen geliefd en gehaat dier alleen maar groter wordt, dat is de 'dierenvrienden' van de VARA dan maar om het even.
