Heb je wel eens een droom gehad waarin je wist dat je droomde? Ongeveer de helft van de mensen heeft ervaringen met lucide dromen. Deze belevenis is zo indrukwekkend dat er een grote online gemeenschap is waarin mensen tips uitwisselen over hoe ze in deze bijzondere staat terecht kunnen komen. Maar werken deze technieken ook?
Foto: Phalinn Ooi
Dat mensen dromen en zich daarvan bewust kunnen zijn, is wetenschappelijk bewezen. Tijdens een klassiek experiment in 1981 werd gevraagd aan vijf proefpersonen die lucide konden dromen, of zij tijdens hun slaap wilden aangeven wanneer zij zich ervan bewust waren dat ze droomden. Het lukte de proefpersonen inderdaad om tijdens de remslaap met de afgesproken oogbewegingen te laten weten dat zij wisten dat ze droomden.
Snooze
Stel je eens voor welke mogelijkheden er zijn als je je dromen kunt beïnvloeden. Overleden vrienden opzoeken en vliegen en zijn maar een paar van de dingen die lucide dromers kunnen beleven. Het is begrijpelijk dat mensen deze vorm van dromen vaker willen ervaren wanneer ze het eenmaal hebben meegemaakt. Uit een enquête onder leden van een forum over lucide dromen, kwam naar voren dat er een lichte correlatie is tussen lucide dromen en het gebruik van de snoozefunctie op een wekker. Maar werkt snoozen ook echt?
Hoewel er een verband was tussen snoozen en lucide dromen, bleek uit de studie niet dat snoozen leidt tot een lucide droom. De oorzaak van deze link is wellicht het omgekeerde. Mogelijk zijn lucide dromers minder wakker wanneer zij ontwaken en drukken zij daarom de snoozeknop nog eens in.
Twee wekkers
Tekort aan direct bewijs dat snoozen de kans op lucide dromen vergroot, kan komen doordat de snoozefunctie van wekkers of telefoons je normaal gesproken maar tien minuutjes laat doorslapen voordat het alarm weer afgaat. Maar er is wel bewijs dat wakker worden en opnieuw gaan slapen werkt, als je jezelf maar lang genoeg de tijd geeft. Een studie liet zien dat mensen eerder een lucide droom krijgen wanneer ze wakker worden tijdens de laatste fase van de slaap en daarna weer wegdoezelen.
Je kunt de kans op een lucide droom vergroten door twee wekkers zetten, de een later dan de ander. Om jezelf goede kans te geven om weer te dromen moet minstens een half uur tussen de twee alarmen zitten. Je hebt nog meer kans als er twee uur tussen de eerste en tweede wekker zit.
Ogen open
Sommige mensen proberen invloed op hun dromen te krijgen met daarvoor ontworpen apps. Die spelen geluiden af over een bepaald thema, zoals de lancering van een spaceshuttle voor sciencefictionachtige dromen.
Maar deze apps lijken niet te werken. Een mogelijke reden hiervoor is dat we grotendeels de connectie met de rest van de wereld kwijt zijn wanneer we dromen. Onderzoek dat doet denken aan de film A Clockwork Orange, laat zien dat we tijdens een droom bijna niets meemaken van dingen die om ons heen gebeuren. Ook niet als ogen worden open geplakt en pupillen met chemische middelen worden vergroot.
Boodschap
Er is wel bewijs dat sommige directe stimulaties onze dromen kunnen binnendringen, zoals druk op de ledematen, een spray van water of betekenisvolle woorden.
Een andere reden waarom deze apps niet zouden werken is omdat zij stimulaties geven tijdens de verkeerde fasen van de slaap. Onderzoekers proberen dit probleem te omzeilen door met infraroodsensoren te detecteren wanneer iemand in een remslaap terecht is gekomen. Verschillende middelen zijn gemaakt om mensen erop te wijzen dat ze dromen zonder hen wakker te maken. Deze apparaten schijnen bijvoorbeeld licht in je oog of spelen een vooraf opgenomen boodschap af. Er is wat bewijs dat dit kan werken, maar dit effect lijkt alleen te bestaan bij mensen die al vaker controle over hun dromen hebben gehad.
Realiteitscheck
Als al deze middel niet werken kun je je kansen nog vergroten door regelmatig ‘realiteitschecks’ te doen als je wakker bent, zoals de vingers aan je hand tellen, woorden op papier lezen en herlezen of het licht uit en aan doen. Als je je deze tests herinnert wanneer je droomt, zal het je eerder opvallen dat je handen er vreemd uit zien, dat woorden op papier verspringen en dat lichtknopjes niet werken. Van geen van deze technieken is het zeker dat ze een lucide droom geven, maar ze kunnen je geluk wat vergroten. Droom lekker!
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: