Wat is wiskunde? Toen ik die vraag laatst stelde, wisten mijn vrienden er wel raad mee. Een marteling voor talloze middelbare-schoolleerlingen. Iets wat stoffige professoren op krijtborden kalken. Een eeuwige zoektocht naar ‘x’. En, volgens een mede-natuurkundige in het gezelschap, een taal waarmee we de natuurkunde beschrijven.
Veel mensen zouden een van bovenstaande antwoorden geven. Maar wat als je het aan een wiskundige vraagt? Het programma Closer to Truth deed een poging. Ze vroegen computeralgebra-expert Stephen Wolfram, de maker van het programma Mathematica en het brein achter antwoordmachine Wolfram Alpha, een ‘simpele’ vraag: is wiskunde ontdekt, of is het gemaakt?
Sommige mensen zijn ervan overtuigd dat wiskunde iets menselijks is, iets wat wij hebben bedacht en ontworpen. Er iets niet zoiets als ‘de wiskunde’, maar we gebruiken ‘een wiskunde’. Het hele systeem van optellen, delen, integreren en logica is zoals het is omdat wij het bedachten. Het werkt, maar het is niet uniek. We hadden ook iets anders kunnen bedenken.
Anderen denken juist dat er meer schuilgaat achter de wiskunde. Wiskunde is iets fundamenteels, een soort algoritme waaruit onze wereld is opgebouwd. Als we iets nieuws ‘maken’ in de wiskunde, ontdekken we eigenlijk iets wat al bestond. Toen we lang geleden de nul ontdekten, was de nul eigenlijk niet nieuw. Je kunt twee appels hebben, maar je kunt ook nul appels hebben. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld complexe getallen – een uitbreiding op het gewone getallenstelsel. Er bestaat niet zoals als een complex aantal appels, maar we gebruiken complexe getallen nu wél in de natuurkunde, en we zien dat ze op de juiste manier de wereld kunnen beschrijven.
Stephen Wolfram pleit in bovenstaande video voor het eerste standpunt. Zelf ben ik er nog niet uit. Ik denk dat wiskunde man made is, maar als ik zie hoe ongelofelijk goed de mathematica de wereld beschrijft, begin ik te twijfelen. Zal wiskunde toch een fundament van onze werkelijkheid zijn? Wat denk jij?