Een ruimtereisje geeft inzicht in de bloeddrukregeling op Aarde.
Het menselijk lichaam heeft uitgebreide terugkoppelingsmechanismen die de bloeddruk regelen. Wie plotseling opstaat uit bed, voelt het soms duizelen. De een heeft hier meer last van dan de ander. Na de verandering van de liggende naar de staande situatie heeft het lichaam namelijk even tijd nodig om de bloeddruk bij te sturen.
Astronauten hebben na terugkomst op Aarde vaak moeite met het herstellen van hun bloeddruk. In de ruimte veroorzaakt de afwezigheid van zwaartekracht een verplaatsing van het bloed naar de bovenkant van het lichaam, terwijl bij terugkeer op Aarde het omgekeerde effect optreedt. Door een gebrek aan bloed in de bovenkant van het lichaam duizelt het astronauten vaak bij hun eerste stappen op Aarde en vallen ze soms zelfs flauw.
Bezoek van bemanning spaceshuttle
Fysioloog dr John Karemaker van de Universiteit van Amsterdam bestudeert de invloed van een verblijf in de ruimte op het systeem van bloeddrukregeling in het lichaam. Hij wil beter begrijpen hoe het systeem precies werkt, ook onder normale, aardse omstandigheden. Karemaker licht toe: “Ik probeer bestaande modellen van het regelsysteem te verbeteren. Op den duur kan men daardoor beter inspelen op problemen met de bloeddrukregeling – niet alleen bij astronauten, maar ook bij patiënten op Aarde. Patiënten die door ziekte langdurig in bed liggen, ondervinden namelijk ook vaak problemen met hun bloeddrukregeling.”
Eind januari was de zevenkoppige bemanning van de spaceshuttlevlucht STS-107 bij de Amsterdamse fysioloog te gast voor experimenten. Karemaker probeert te voorspellen welke astronauten meer problemen met de bloeddrukregeling zullen hebben en welke minder. Tijdens zijn experimenten moesten de ruimtereizigers op een computergestuurde ‘kieptafel’ liggen, die iemand in één seconde rechtop kan zetten maar ook heel langzaam op en neer kan bewegen. Karemaker bestudeerde de bloeddrukveranderingen terwijl de kieptafel met verschillende snelheden tussen de liggende en staande stand bewoog. In juli gaat de shuttlebemanning met vlucht STS-107 de ruimte in. Ongeveer twee weken na hun terugkeer op Aarde zullen de astronauten nog enkele experimenten ondergaan.
Mirjam Leunissen
