Voor het eerst is een vrouw bevallen bij wie een eierstok als kind is verwijderd en als volwassene is teruggeplaatst.
foto: Hey paul Studios
Op haar dertiende en nog voor haar eerste menstruatie, verwijderden artsen de eierstok van een meisje en vroren die in. De reden hiervoor was dat zij een medische behandeling moest ondergaan die de eierstokken zou beschadigen. Tien jaar later ontdooiden zij het weefsel en plaatsten het gedeeltelijk terug. De geslaagde zwangerschap is goed nieuws voor de vele meisjes en vrouwen die hun eierstokken in een vriezer hebben liggen. Betekent dit dat nu dat alle vrouwen hun eierstokken tijdelijk buiten hun lichaam kunnen parkeren?
Waarom laat iemand haar eierstokken invriezen?
Sommige medische behandelingen hebben als gevolg dat de eierstokken niet meer functioneren. Dit geldt vooral voor medicijnen tegen kanker en medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken om het afstoten van donorweefsel te voorkomen. Wanneer volwassen vrouwen zo’n behandeling moeten ondergaan, kunnen zij losse eicellen invriezen. Maar bij jonge meisjes die nog niet menstrueren is dat niet mogelijk. Bij hen worden de gehele eierstokken of delen daarvan weggehaald en bevroren.
Hoe effectief zijn eierstoktransplantaties?
Wetenschappers denken dat delen van de voortplantingsorganen van duizenden vrouwen in vriezers liggen opgeslagen. Maar we weten niet hoe vaak er al een terugplaatsing is geweest. Wel weten we dat er wereldwijd tenminste dertig succesvolle zwangerschappen ontstaan zijn uit teruggeplaatst weefsel dat al volgroeid was. Tot nu toe was het onduidelijk of eierstokken die bij kinderen waren weggehaald ook een zwangerschap konden opleveren.
Wat betekent dit voor andere vrouwen?
Dat deze vrouw een kind heeft kunnen krijgen, is belangrijk voor andere vrouwen die op jonge leeftijd hun eierstokken hebben laten invriezen. Chirurgen zijn halverwege de jaren negentig begonnen met het verwijderen en opslaan van eierstokken van kinderen. Enkele kinderen van toen komen nu op een leeftijd waarop ze zelf graag kinderen willen krijgen. De komende tijd kunnen we dus meer van deze terugplaatsingen verwachten. Toch is het nog niet zeker of weefsel dat is weggehaald bij erg jonge kinderen goede resultaten kan opleveren. De vrouw die nu een baby heeft gekregen, ging al bijna de pubertijd in toen zij haar eierstok liet verwijderen. Het moet nog blijken of weefsel dat van tweejarigen is afgenomen ook vruchtbaar kan zijn.
Wat zijn de risico’s?
Weefsel dat voorafgaand aan een behandeling tegen kanker is weggenomen, kan nog steeds besmet zijn met kankercellen. Als dit wordt teruggeplaatst zou het ervoor kunnen zorgen dat ziektes als leukemie terugkeren. Bovendien bestaat de kans dat eicellen door het wegnemen en bevriezen beschadigd raken op een manier die we nog niet begrijpen, zegt Sabine Sarnacki, een kinderchirurg aan het Necker kinderziekenhuis in Parijs. Volgens haar bestaat groeiend bewijs dat bepaalde IVF procedures het risico op sommige aandoeningen bij kinderen kunnen vergroten. We weten niet of vergelijkbare risico’s bestaan bij kinderen die zijn voortgekomen uit bevroren eierstokken.
Hoe zit het met jongens en mannen?
Medische behandelingen kunnen ook de zaadballen beschadigen en op die manier mannen onvruchtbaar maken. Voorafgaand aan een dergelijke behandeling kunnen mannen ervoor kiezen om hun sperma in te laten vriezen. Enkele klinieken bieden bij jonge jongens aan om delen of gehele zaadballen te verwijderen en in te vriezen. Tot nu toe zijn deze nog niet teruggeplaatst, maar dat is geen reden om ze niet preventief te verwijderen. Tot 2004, toen de eerste vrouw zwanger werd na het terugplaatsen van eierstokken uit de vriezer, wisten dokters niet of ze überhaupt nog iets konden beginnen met al de eierstokken die ze hadden opgeslagen.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: