Het universele basisinkomen leidt tot een toename van het mentale en financiële welzijn van de ontvanger. Ook heeft het een klein gunstig effect op de werkgelegenheid. Dat blijkt uit de meest robuuste studie naar dit principe tot nu toe.
In 2017 en 2018 liep in Finland een studie van twee jaar naar het universele basisinkomen. In die periode gaf de overheid tweeduizend werklozen tussen 25 en 58 jaar oud een maandelijks bedrag zonder enige verplichting.
De betalingen van 560 euro waren onafhankelijk van hoeveel middelen de persoon in kwestie tot zijn beschikking had. Voor de rest waren er geen voorwaarden aan verbonden. Dus als de ontvanger een baan vond of opslag kreeg, ging het bedrag niet omlaag. De studie werd in het hele land uitgevoerd en de gekozen ontvangers konden het inkomen niet weigeren doordat het in de wet was vastgelegd.
Minna Ylikännö van het Instituut voor Sociale Zekerheid van Finland maakte de resultaten van de studie vorige week vanuit Helsinki bekend via een livestream.
Meer vertrouwen in de toekomst
De studie vergeleek de werkgelegenheid en het welzijn van ontvangers van het basisinkomen met een controlegroep van 173.000 mensen die een werkeloosheidsuitkering kregen. Tussen november 2017 en oktober 2018 werkten de mensen met een basisinkomen 78 dagen. Dat was zes dagen meer dan de groep met een werkeloosheidsuitkering.
De toename van hoeveelheid werk was groter bij mensen met gezinnen met kinderen, en bij mensen wier eerste taal niet Fins of Zweeds was. Waar dit door komt, weten de onderzoekers niet.
In vragenlijsten gaven de ontvangers van een basisinkomen in plaats van een werkeloosheidsuitkering blijk van een beter financieel welzijn. Ook hadden ze een betere mentale gezondheid en cognitief functioneren, en meer vertrouwen in de toekomst.
Ylikännö werd gevraagd of een basisinkomen mensen kon helpen om te gaan met de gevolgen van de COVID-19-pandemie. ‘Ik denk dat het mensen zekerheid kan brengen in erg onzekere situaties, waarin ze niet weten of ze nog wel een inkomen zullen hebben’, antwoordde ze.
‘Geld alleen is niet genoeg’
De resultaten suggereren dat een basisinkomen geen nadelig effect heeft op de bereidheid van mensen om te werken. Wel werd het onderzoek gecompliceerd door wetgeving die de Finse overheid begin 2018 invoerde. Dit zogenoemde ‘activatiemodel’ maakte de regels om aanspraak te kunnen maken op een werkloosheidsuitkering strenger.
Door de timing was het moeilijk om de effecten van het basisinkomen te scheiden van die van deze beleidsverandering, zei Ylikännö. ‘We kunnen alleen zeggen dat het effect op de werkgelegenheid dat we zagen een gezamenlijk resultaat was van het experiment met het basisinkomen en het activatiemodel.’
Voorlopige resultaten van het resultaat werden in februari 2019 al vrijgegeven. Daaruit bleek nog geen verschil tussen het aantal dagen dat de twee groepen hadden gewerkt in 2017.
‘Geld doet ertoe, maar geld alleen is niet genoeg om ofwel het aanbod aan of de vraag naar arbeid te doen toenemen’, zei Ylikännö.